قانون مهریه و قسطی بندی شدن آن و مبلغ پیش قسط
مهریه را چه کسی داده و چه کسی گرفته است ؟ این فقط یک شعار ساده در زمان ازدواج است. شما باید همشه توانایی پرداخت مهریه را حتی به صورت قسطی هم که شده داشته باشید. مهریه از جمله حقوق مالی است که زوجه می‌تواند هنگام درخواست طلاق توسط زوج، وفق تبصره (۳) ماده واحده اصلاح مقررات طلاق مصوب سال ۱۳۷۰ از دادگاه مطالبه کند. مشروط بر اینکه قبلاً آن را وصول نکرده و یا آن را نبخشیده باشد. تبصره “۳” مقرر می‌دارد: «اجرای صیغه طلاق و ثبت آن در دفتر، موکول به تأدیه حقوق شرعی و قانونی زوجه (اعم از مهریه، نفقه، جهیزیه،…) به صورت نقد است؛ مگر در طلاق خلع یا مبارات (در حد آن‌چه بذل شده) و یا رضایت زوجه و یا صدور حکم قطعی اعسار شوهر از پرداخت حقوق فوق‌الذکر.
پس از طرح درخواست طلاق توسط زوج، این سؤال مطرح می‌شود آیا برای درخواست مهریه و سایر حقوق مالی نیازمند تقدیم دادخواست است یا خیر ؟ در پاسخ باید گفت در این مورد، در دادگاه‌های خانواده رویه‌های متفاوتی وجود دارد. برخی قضات، معتقدند زوجه باید به همان شعبه‌ای که به پرونده طلاق رسیدگی می‌کند دادخواست مطالبه مهریه و سایر حقوق مالی تقدیم نماید. و برخی شعب اعتقاد دارند دادرسی طلاق با رسیدگی هم‌سزمان به دعاوی و حقوق مالی زوجه ارتباط ندارد. گروهی دیگر، درخواست زوجه را کافی می‌دانند اعم از اینکه در روز رسیدگی به صورت شفاهی درخواست شود و یا به طور کتبی ارائه گردد. با توجه به تبصره (۳) ماده واحده می‌توان گفت درخواست زوجه اعم از شفاهی و کتبی کافی به نظر می‌رسد و تقدیم دادخواست زوجه به صورت مستقل ضروری نیست. تبصره مذکور صراحت دارد که اجرای صیغه طلاق و ثبت آن، موکول به تأدیه حقوق شرعی و قانونی زوجه است. هدف قانون‌گذار از تصویب ماده واحده و تبصره (۳)، حمایت از حقوق مالی زنان در زمان وقوع طلاق است و موکول کردن تأدیه حقوق شرعی و قانونی آن‌ها به تقدیم دادخواست مستقل برای مطالبه مهریه و غیر آن، موجب تکلّف برای آنان خواهد شد. مگر اینکه زوجه، به دلایلی مایل نباشد مهریه خود را حین رسیدگی در پرونده طلاق مطالبه نماید یا قبلاً آن را وصول کرده باشد. بنابراین، روش قضاتی که صرف درخواست زوجه را ملاک رسیدگی قرار می‌دهند با تبصره “۳” و ماده واحده مذکور مطابقت و هماهنگی بیشتری دارد.
**پیش پرداخت مهریه چقدر است؟**
در قوانین مرتبط با مهریه و نحوه قسط بندی مهریه، میزانی برای قسط و اقساط مهریه مشخص نشده است حتی ملاکی هم برای آن ارائه نشده است و تماما اختیار تعیین آن به قاضی رسیدگی کننده محول شده است.این قاضی است که با توجه به مهریه و میزان آن، شرایط مالی زوج و دفاعیات زوجه، نحوه قسط بندی مهریه و میزان پیش قسط مهریه را تعیین می کند. بنابراین مبلغ اقساط مهریه یا همان میزان اقساط مهریه برای همه یکسان نیست و در هر پرونده ای و در هر شعبه ای، قاضی دادگاه خانواده به صورت موردی تصمیم گیری می کند. بدیهی است که رای اعسار از پرداخت مهریه ظرف ۲۰ روز در دادگاه تجدید نظر استان، امکان تجدید نظر خواهی و اعتراض وجود دارد.
شایان ذکر نپرداختن مهریه تا ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن با شرایطی که در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی آمده است از موجبات صدور حکم جلب شوهر خواهد بود و نسبت به مازاد آن حتی در صورت تقسیط توسط دادگاه، در صورت نپرداختن اقساط امکان جلب شوهر وجود ندارد.
پیش قسط مهریه در طلاق زوج از موارد مذکور مستثنی نیست اما با این توضیح که اگر قبل از طلاق مهریه توسط زوجه مطالبه شده باشد (چه از طریق دادگاه و چه از طریق اجرای ثبت) و متعاقبا توسط زوج دادخواست اعسار داده شده باشد و حکم قطعی در خصوص وضعیت اعسار زوج صادر شده باشد با همان شرایط و با دادن دادخواست طلاق از جانب زوج، امکان طلاق زوجه وجود دارد. ولی اگر زن درخواست مهریه نکرده باشد و مردی دادخواست یک طرفه طلاق تقدیم دادگاه کرده باشد و بعد از صدور حکم قطعی طلاق، مدعی عدم توانایی پرداخت کل مهریه را داشته باشد می بایستی دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم دادگاه کند.
در این رویه دادگاه ها کاملا سختگیرانه است اولا بعضی از شعب اعسار زوج را وقتی دادخواست طلاق داده باشد را نمی پذیرند ثانیا شعبی هم که می پذیرند معمولا پیش پرداخت سنگین تری برای زوج در نظر می گیرند.
