آیا فیبروز ریوی کشنده است
خستگی ،درد عضلات و مفاصل، نفس تنگی ، سرفه خشک ، کاهش وزن بدون توضیح ، پهن و گرد شدن نوک انگشتان دست و پا از نشانه های آشکار فیبروز ریوی هستند. فیبروز ریوی بافت اطراف و بین کیسه‌های هوا (آلوئول) واقع در ریه‌ها را زخم و ضخیم کرده و عبور اکسیژن در جریان خون شخص را دشوار می‌سازد. این آسیب بر اثر عوامل مختلفی از جمله قرار گرفتن طولانی مدت در معرض برخی از سموم، بعضی از مشکلات سلامتی، پرتودرمانی و مصرف برخی داروهای خاص ایجاد می‌شود.
افرادی که معدن، زمین‌های کشاورزی و حوزه ساخت و ساز کار می‌کنند یا همواره در معرض آلاینده‌های مضر هستند، خطر ابتلا به فیبروز ریوی را به جان می‌خرند.استفاده از پرتودرمانی برای درمان سرطان قفسه سینه یا استفاده از داروهای شیمی درمانی خاص می‌تواند خطر ابتلا به فیبروز ریوی را افزایش دهد.عوامل ژنتیکی و ارثی می‌توانند یکی از دلایل مهم ابتلا به فیبروز ریوی است.
گرد و غبار سیلیس ، الیاف آزبست ، گرد و غبارهای فلزی سخت ، گرد و غبار زغال سنگ ، غبار غلات ، شوره تن پرندگان و حیوانات ، سابقه‌ی بیماری ریوی ، مدت زمانی که ریه در معرض اشعه رادیو اکتیو بوده است ، عمل شیمی درمانی ، برخی از داروها هم چون نیتروفورانتوئین، ماکروودانتین ، متوترکسات و سیکلوفسفامید، سولفاسالازین و … می توانند منجر به فیبروز ریه شوند.
هم چنین بیماری های بافت همبند مختلط ، روماتیسم مفصلی ، سارکوئیدوز ، اسکلرودرما و پولیمیوزیت نیز منجر به این بیماری می شوند.
نمونه‌برداری از بافت ریه
اگر تشخیص بیماری توسط آزمایش‌های دیگر موفقیت‌آمیز نباشد، پزشکان مقدار کمی از بافت ریه (بیوپسی) را به عنوان نمونه خارج می‌کنند؛ این بیوپسی در آزمایشگاه برای تشخیص بیماری فیبروز ریوی و یا شرایط دیگر مورد آزمایش قرار می‌گیرد. نمونه بافت به یکی از روش‌های زیر به دست آید:
برونوسکوپی
در این روش، پزشک نمونه‌های بافتی کوچک را با ورود یک لوله کوچک و انعطاف‌پذیر (برونکوسکوپ) از طریق دهان یا بینی به داخل ریه برداشت می‌کند؛ اما این نمونه‌ها برای یک آزمایش دقیق بسیار کوچک هستند. این روش برای تعیین وضعیت کلی ریه به کار برده می‌شود. خطرات برونکوسکوپی عموماً جزئی هستند و ممکن است شامل گلودرد موقت یا ناراحتی در بینی شخص به سبب عبور برونکوسکوپ از آن باشد. از عوارض جدی این روش می‌توان به خونریزی اشاره کرد.
جراحی بیوپسی
اگرچه جراحی بیوپسی تهاجمی‌تر بوده و با عوارض بالقوه همراه است اما گاهی تنها راه خارج کردن یک نمونه بافت بزرگ برای تشخیص دقیق همین است.
در طی این عمل، جراح پس از ایجاد دو یا سه برش کوچک بین دنده‌های شخص، ابزار جراحی را به کمک یک دوربین کوچک وارد ریه می‌کند. این دوربین به جراح اجازه می‌دهد تا ضمن خارج کردن نمونه‌های بافتی از درون ریه، محیط داخل ریه شخص را در مانیتور مشاهده کند. این روش پس از بیهوشی عمومی انجام می‌شود؛ یعنی در تمام مدت بیمار خواب بوده و چیزی احساس نخواهد کرد.
جراحی باز (توراکوتومی)
در حین جراحی باز (توراکوتومی)، جراح از طریق ایجاد برش در قفسه سینه مابین دنده‌ها، مقداری از بافت ریه را به عنوان نمونه برمی‌دارد. این عمل پس از انجام بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
آزمایش خون
گاهی پزشکان برای ارزیابی عملکرد کبد، کلیه و همچنین معاینه کلی وضعیت فرد بیمار از آزمایش خون استفاده می‌کنند.
درمان بیماری فیبروز ریوی
زخم ریه که در فیبروز ریوی رخ می‌دهد، قابل برگشت و ترمیم نبوده و هیچ درمان فعلی در جلوگیری از پیشرفت این بیماری مؤثر نیست. برخی از نمایش ممکن است علائم را به طور موقت بهبود بخشند و سرعت پیشرفت بیماری را کم کنند و البته برخی از تغییرات در سبک زندگی شرایط را تا حدی بهبود بخشند. تعیین راه درمانی مناسب با توجه به وضعیت شخص و شدت وضعیت او ارزیابی خواهد شد.
دارو
پزشک شما ممکن است با استفاده از داروهای جدیدتری از جمله پیرفنی‌دون (Esbriet) و نینتدانیب (Ofev) روند پیشرفت فیبروز ریوی را کُند کند که هر دو دارو توسط سازمان غذا و داروی (FDA) تائید شده است. البته داروهای بیشتر با فرمولاسیون متفاوتی در دست تولید هستند که هنوز به تائید سازمان غذا و دارو نرسیده‌اند. داروی نینتدانیب گاهی با عوارض جانبی مانند اسهال و حالت تهوع و پیرفنی‌دون با عوارضی چون بثورات، اسهال و حالت تهوع همراه است. البته محققان همچنان به دنبال دارویی با قابلیت درمان فیبروز ریوی هستند. گاهی اشخاصی که به فیبروز ریوی ایدیوپاتیک مبتلا هستند، به مشکلات گوارشی نیز دچار می‌شوند و پزشکان برای درمان بیماری رفلاکس معده به دستگاه گوارش، داروهای ضد اسید را توصیه می‌کنند.
اکسیژن درمانی
نفس کشیدن و ورزش کردن را برای فرد راحت‌تر کند.
از عوارض کمبود اکسیژن خون جلوگیری کرده یا حداقل از آن بکاهد.
فشارخون را در سمت راست قلب کاهش دهد.
خواب و بهزیستی فرد را بهبود بخشد.
برخی از افراد فقط به هنگام خواب یا ورزش و برخی در تمام طول روز از اکسیژن درمانی استفاده می‌کنند و همواره یک قوطی اکسیژن را با خود حمل می‌کنند.
اکسیژن درمانی برای فیبروز ریوی
توان‌بخشی ریوی
توان‌بخشی ریوی در مدیریت علائم و بهبود عملکرد روزانه به شخص کمک می‌کند. تمرکز برنامه‌های توان‌بخشی ریوی بر روی این موارد است:
تمرین بدنی برای بهبود استقامت فردی
تکنیک‌های تنفسی برای تقویت کارایی ریه
مشاوره تغذیه
مشاوره و پشتیبانی روحی
آموزش و کسب اطلاعات در مورد وضعیت خود
پیوند ریه
پیوند ریه گزینه‌ای برای افراد مبتلا به فیبروز ریوی است و می‌تواند ضمن بهبود کیفیت زندگی، عمر طولانی‌تر بیمار را به دنبال داشته باشد. با این حال، پیوند ریه با عوارضی مانند عفونت همراه است.
فیبروز ریوی ایدیوپاتیک یک بیماری جدی است و تأثیر زیادی در زندگی شما و عزیزانتان خواهد داشت. برای سالم ماندن تا حد ممکن، برنامه درمانی خود را دنبال کنید و به طور مرتب به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید درمان شما موثر است
خوردن غذاهای سالم: یک رژیم غذایی کاملا مناسب از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، لبنیات کم چرب یا فاقد چربی و پروتئین بدون چربی برای بدن شما مفید است. خوردن وعده های غذایی کم حجم، به ریه های شما فضای بیشتری برای تنفس می دهد
ورزش: در هر روز پیاده روی یا دوچرخه سواری داشته باشید. این کار می تواند ریه های شما را تقویت کرده و استرس را کاهش دهد. اگر هنگام فعالیت، نفس کشیدن دشوار است، از پزشک خود در مورد استفاده از اکسیژن در طول تمرین بپرسید.
ترک کردن سیگار: سیگار و سایر محصولات تنباکو به ریه های شما آسیب می رساند و مشکلات تنفسی را بدتر می کند. پزشک شما می تواند برنامه هایی را برای کمک به ترک شما پیشنهاد دهد.
تزریق واکسن آنفولانزا: واکسن ها می توانند شما را در برابر عفونت هایی مانند آنفولانزا یا ذات الریه که می تواند به ریه های شما آسیب برساند، محافظت کنند. شما هر سال به تزریق آنفولانزا نیاز دارید. سعی کنید از افرادی که سرما خورده اند، دوری کنید.
راه های رسیدن به آرامش: چیزهای کم اهمیت که از آنها لذت می برید راه های عالی برای مبارزه با استرس هستند. مطالعه ، نقاشی یا مدیتیشن را امتحان کنید.
