ترومبوز چیست درمان آن چگونه است و فاکتورهای خطر
به ایجاد لخته خون در رگی که آسیب ندیده است، ترومبوز گفته می‌شود. همچنین، هموستاز یک مکانیسم دفاعی بوده و در رگی که دچار آسیب شده است و خونریزی دارد، به‌وجود می‌آید.وقتی یک رگ آسیب می‌بیند و دچار خونریزی می‌شود، ساز و کارهای دفاعی بدن شامل اسپاسم و انقباض عروق به همراه فاکتورهای انعقادی و پلاکت‌ها فعال می‌شوند تا بتوانند خونریزی را متوقف کنند و باعث ادامه حیات شوند. اگر اختلالی در فاکتورهای انعقادی یا پلاکت یا جدار عروق وجود داشته باشد، هموستاز برقرار نمی‌شود و بیمار، دچار حوادث خونریزی دهنده می‌شود. به‌طور کلی ترومبوز دو نوع است، شریانی یا وریدی. در شریان‌ها باعث آسیب بافتی می‌شوند که منجر به سکته در قلب یا مغز می‌شود. همچنین به ترومبوز متحرک، لخته یا آمبولی گفته می‌شود.این لخته می‌تواند باعث انسداد سیستم و اختلال وریدی در تخلیه خون از اندام تحتانی یا فوقانی به سمت ریه باشد و موجب گرمی، قرمزی و تورم بافت شود. اگر لخته به میزانی بزرگ باشد که از محل خود جدا شود، باعث بروز آمبولی‌های شریانی می‌شود و شایع‌ترین آن آمبولی ریوی است که خطر مرگ و میر بالایی دارد.
اگر بخواهیم درباره اهمیت این عارضه صحبت کنیم، می‌توانیم به مرگ و میر‌هایی که در هر سال به دلیل بروز این عارضه ایجاد می‌شوند، اشاره کنیم. سالانه پنج و نیم تا شش میلیون تن به‌دلیل اختلالات ترومبوتیک فوت می‌کنند. افرادی هم که از این عارضه جان سالم به در می‌برند، تا آخر عمر با عوارض ماندگار مانند اختلالات حرکتی، مشکلات گفتاری و کاهش کیفیت زندگی، دست و پنجه نرم خواهند کرد.
هاشمی، درباره عوامل مؤثر در ترومبوز گفت: سه عامل کلی وجود دارند که هر کس یکی از این عوامل را داشته باشد، باید نگران بروز ترومبوز در خون باشد. عموماً وقتی خون در عروق دچار لختگی می‌شود که یا جریان خون از حالت طبیعی خود خارج شود و خون دچار افزایش انعقادپذیری شود یا می‌تواند به‌دلیل اختلالات ارثی بروز پیدا کند که این مسأله بسیار شایع نیست. همچنین می‌تواند به دلایل اکتسابی مانند بی‌تحرکی در طولانی‌مدت، به‌دلیل انجام عمل‌های جراحی سنگین، جریان خون در عروق کاهش پیدا کند و در نتیجه، افزایش خطر لخته و ترومبوز شود.
فوق تخصص خون و سرطان، بیان کرد: افرادی که دچار اختلال در دیواره عروق شده‌اند، مستعد لختگی خون هستند. به‌طور مثال، دیابتی‌ها که تصلب شرایین دارند یا افرادی که دخانیات مصرف می‌کنند، در معرض ترومبوز قرار دارند.
او گفت: یکی دیگر از دلایل مهم بروز عارضه ترومبوز، سرطان‌های بدخیم پنهان هستند. گاه، آغاز یک سرطان بدخیم با بروز لخته در قسمتی از بدن، خود را نشان می‌دهد. این در شرایطی است که در آن بیماری بدخیم هیچ نشانه‌ای دیده نمی‌شود، اما بر اساس اقدامات اولیه که برای رفع لخته خون اقدام می‌شود، سرطان نیز شناسایی می‌شود.
درمان ترومبوز چیست؟
او اظهار داشت: راه‌های درمان این عارضه به محل بروز ترومبوز بستگی دارد و حل کردن لخته خون به صورت دارویی و جراحی، دو راهکار اساسی درمانی هستند. در شرایطی که ترومبوز داخل ورید باشد، ما از دارو‌هایی استفاده می‌کنیم که از لخته شدن جلوگیری می‌کنند و بدن کم‌کم با کمک دارو‌ها لخته را در خود حل می‌کند. بنابراین، بسته به این‌که ترومبوز در شریان باشد یا ورید، راهبردهای درمانی متفاوتی به‌کار گرفته می‌شود. در مواردی که ترومبوز شریانی باشد، تهاجمی عمل می‌کنیم.
هاشمی، بیان کرد: راه‌های پیشگیری از ترومبوز، بسیار ساده هستند. ترک هر نوع دخانیات، به‌ویژه سیگار و قلیان، رژیم غذایی مناسب، حذف چربی، غذا‌های فراوری شده و فست‌فود، فعالیت بدنی کافی، ورزش و تحرک، راهکار‌هایی هستند که احتمال بروز ترومبوز (آمبولی) در افراد را به حداقل ممکن می‌رسانند.
