تمام آنچه که میخواهی درباره زینک یا همان روی بدانی
یکی از مکمل های سلامتی که به خصوص این روزها در دوران کرونا و تقویت سیستم ایمنی بدن بیشتر مورد نیاز است زینک می باشد. اگر چه این فلز برای بدن بسیار لازم و ضروری است و باید حتما مصرف شود. در این پست اطلاعات بسیار مفید و کاملی را در خصوص روی ارائه کرده ایم که انشالله مفید باشد. با ما در یاس فان همراه شوید.
عنصر روی برای تمام اشکال حیات روی زمین بسیار مهم و ضروری است و در بیش از ۳۰۰ آنزیم استفاده می شود. کمبود زینک در سال ۱۹۶۱ به عنوان یک مشکل بالینی سلامت شناخته شد. این ترکیب به عنوان یک مینرال برای رشد سلولی مناسب و میتوز ، باروری ، عملکرد سیستم ایمنی بدن ، احساس طعم و بو ، پوست سالم و بینایی بسیار حائز اهمیت است.زینک یک ماده معدنی ضروری است که حدود دو میلیارد نفر در جهان دچار کمبود آن هستند. در کودکان ، کمبود Zn باعث تاخیر رشد ، تاخیر در بلوغ جنسی ، حساسیت به عفونت و اسهال می شود. آنزیم هایی که یک اتم روی در مرکز واکنش خودشان دارند مانند الکل دهیدروژناز در انسان بسیار فراوان هستند. روی یک عنصر ضروری برای رشد و تکامل مناسب انسان ، حیوانات و گیاهان است. بدن انسان بالغ حاوی ۲ تا ۳ گرم زینک است که مقدار مورد نیاز آنزیم ها و سیستم ایمنی بدن برای عملکرد صحیح است. این ماده همچنین برای تشخیص طعم ، بو و التیام زخمها حائز اهمیت است. مقدار کمی Zn در بسیاری از غذاها مانند صدف ، گوشت گاو و بادام زمینی وجود دارد.کمبود زینک شایع ترین کمبود ریز مغذی در گیاهان زراعی به نظر می رسد. کمبود این مینرال به ویژه در خاک های با pH بسیار بالا رایج است. گیاهانی که در خاک های با کمبود روی رشد می کنند بیشتر مستعد ابتلا به بیماری هستند. بنابراین یکی دیگر از کاربردهای این ماده در کشاورزی است.گرچه زینک برای سلامتی مطلوب مورد نیاز است اما مصرف بیش از حد آن می تواند مضر باشد. جذب بیش از حد Zn باعث مهار جذب مس و آهن می شود. یون روی آزاد در محلول برای گیاهان ، بی مهرگان و حتی ماهی های مهره دار بسیار سمی است.یون روی آزاد یک اسید لوئیس قدرتمند و خورنده است. اسید معده حاوی اسید هیدروکلریک است که در آن روی فلزی به آسانی حل می شود و به کلرید روی خورنده تبدیل می شود. شواهد نشان می دهد که افرادی که روزانه ۱۰۰-۳۰۰ میلی گرم زینک مصرف می کنند ممکن است دچار کمبود مس شوند و این مسئله بر روی کلسترول نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.
نشانه های کمبود روی در بدن:
سیستم ایمنی ضعیف و ابتلای مکرر به سرماخوردگی یا انواع عفونتها
کاهش اشتها
رشد کمتر از انتظار
اختلال در خواب
عملکرد ضعیف سیستم ایمنی
کمبود شدید زینک حتی میتواند منجر به علائم خطرناکتری همچون موارد زیر شود؛
اسهال
آسیب به چشم و پوست
جوش و آکنه
بیحالی
ریزش مو
کند شدن روند درمان زخمها
کاهش وزن بیدلیل
نیاز روزانه :بررسی های انجام شده نشان می دهد که نیاز خانم ها به این عنصر مهم وضروری روزانه، حداقل ۱۰ میلی گرم و نیاز آقایان روزانه، حداقل ۱۲ میلی گرم است. بیشتر دیده می شود که مقدار مصرفی روی بسیار کم تر از مقدار نیاز بررسی شده است .مرکز تغذیه کشور آلمان ( DGE ) و امریکا ( RDA ) توصیه می کنند که برای پیشگیری از امراض حاصل شده از کمبود روی، خانم ها روزانه ۱۲ میلی گرم و آقایان ۱۵ میلی گرم روی به بدن خود برسانند. البته دوز و مقدار درمانی که توسط دکتر ورباخ بیان شده، روزانه بین ۱۰۰- ۲۰ میلی گرم است. اصولا” دوز ۱۵ میلی گرم در روز را حد متوسط دریافت روزانه میدانند.
دوز درمانی:دوز درمانی توسط روی روزانه حدودا” ۵۰ میلی گرم است. تامین روی به صورت ترکیبات گلوکونات روی برای بدن بسیار خوب و قابل تحمل و با جذب خوب است. به یاد داشته باشید که کلیه مکمل های حاوی روی بایستی همراه غذا مصرف شده تا از ایجاد تهوع جلوگیری شود .
توجه داشته باشید ، افرادی که به مدت طولانی روزانه ۵۰ تا ۳۰۰ میلی گرم روی مصرف کرده اند ، میتوانند دچار اختلال جذب املاح آهن ومس شده و همچنین به کمبود این دو املاح در بدن دچار شوند . حتی دیده شده است کسانی که روزانه ۲ گرم به مدت طولانی روی خورده اند ، علائمی مثل استفراغ ، تهوع ، درد های شکمی و تب را نشان داده اند .افرادی که دچار ناراحتی های کبد ی و روده ای اند ، بایستی قبل از مصرف مکمل های حاوی روی، حتما با پزشک خود مشورت داشته باشند .
روی و بیماریهای پوست:دیده شده است که غلظت روی در پوست و چشم بیشتر از هر عضو و اندامی در بدن است.مصرف روی در سوختگی ها، اعمال جراحی وبهبود زخم های بدن، ضروری است. روی باعث بهبود هر چه سریعتر زخم ها می شود و کمبود روی بهبود زخم ها را به تعویق می اندازد، به ویژه در بیماران دیابتی، زخم های پا و عفونت این زخم ها است که حتی می تواند به قطع عضو هم منجر شود.بنابراین وجود روی به مقدار کافی در برنامه غذایی این افراد بسیار مهم است. مصرف روی در ترمیم سوختگی ها، زیاد بوده و به طور معمول در خون بیماران دچار سوختگی، کمبود روی مشاهده می شود و با دادن روی اضافی می توان، بهبود و ترمیم زخم و پوست را تسریع کرد. این مسئله حتی در سوختگی های درجه ۳ به دنبال مصرف محلول ها و ترکیبات حاوی روی به اثبات رسیده است و هم اکنون نیز از این ترکیبات ( مانند پماد زینک اکساید و … ) استفاده میشود.به عبارتی روی به عنوان ترمیم کننده ی بافتی وپوستی شناخته شده است . افرادی که از اگزما و حساسیت زجر می برند ، به طور معمول دارای سطح پایین روی در خون هستند و می توان با دادن ۳۰ میلی گرم روی ( معادل ۲۰۰ میلی گرم گلوکونات روی است ) بهبود بیماری آن ها را تسریع کرد.
روی و دیابت:نکته دیگر در مورد مصرف روی و بیماران دیابتی این است که تاثیر انسولین به طور مستقیم با روی در ارتباط است . میزان عنصر روی در پانکراس افراد سالم دو برابر دیابتی ها است که می تواند نشانه ی نقش آن در تولید انسولین باشد. مشاهده شده است که نقصان روی در خون باعث هیپوانسولینیمیا ( کاهش انسولین خون) می شود. کمبود روی به صورت مزمن ودائمی صدمه ی بزرگی به سلول های بتا پانکراس که انسولین ترشح می کنند، می زند و در سنین بالا، افراد دارای کمبود طولانی مدت روی می توانند دچار دیابت نوع ۲ بشوند.به طور کلی می توان گفت که در خون اکثر افراد مبتلا به دیابت ، کمبود روی دیده می شود و متاسفانه دفع روی در ادرار آنها مشاهده می شود. بنابر این رساندن روی اضافی به بدن بیماران دیابتی ضروری است.فقر روی به ویژه در دیابتی ها زخم های مزمن ورید پا را ایجاد می کند که گاهی منجر به قطع انگشتان یا پا می شود . با دادن روی اضافی نه تنها زخم های دیابتی زودتر ترمیم شده بلکه علاوه بر آن سطح سیستم اینمی نیز افزایش می یابد.
عوارض کمبود روی در سایر موارد:به دنبال افت سیستم ایمنی در اثر کمبود روی ، بیماری های اتوایمیون ( خود ایمنی ) مثل آرتریت روماتویید ، لوپوس ، شوگرن ، پسوریازیس و . . . افزایش می یابد.نقصان روی در مردان وزنان موجب اختلالات باروری می شود . اغلب مردان وزنان که جهت درمان مشکل خود اقدامات زیادی انجام داده اند، باید مسئله ی کم بودن روی را نیز در نظر گرفته و نسبت به رفع آن اقدام کنند.نقصان روی در بدن خانم های باردار می تواند منجر به رشد نا کافی و کند جنین و یا زایمان زودرس شود .یکی از علل میوم رحم و کیست های پستان در خانم ها، کمبود روی می باشد و دیده شده است که با تجویز روی به بدن آن ها بهبودی حاصل شده است. هم چنین دیده شده است که در خانم هایی که دچار عفونت های راجعه قارچی دستگاه تناسلی میشوند و به هیچ درمان منظم دارویی جواب نمی دهند، تجویز روی به مقدار کافی، باعث بهبود آن ها شده است.هم چنین مصرف روی در بهبود ریزش مو به اثبات رسیده است و امروزه کمبود روی را از علل مهم ریزش مو می دانند، که البته بایستی سایر علل ریزش مو مانند کمبود ویتامین ها ، کم خونی و . . . نیز مد نظر قرار گیرد .
کمبود روی در کودکان همراه با بی اشتهایی، اختلال چشایی طعم غذا، پیکا ( حالتی شبیه ویار حاملگی )، بی حالی، غش، اختلال رفتاری و وقفه در رشد، خود را نشان می دهد .کمبودز روی همراه دیگر نیاز ها ، این عارضه را درمان می کند . روی در رشد فیزیکی بدن مؤثر است ، هم چنین کوتاهی قد و کمبود وزن در کودکان ایرانی با تجویز روی قابل درمان است و بهتر می باشد که رساندن روی به مقدار کافی به بدن مادر در دوران بارداری و شیردهی مد نظر قرار گیرد . روی در افراد مسن ، در هنگام راه رفتن ، اختلال تعادل را ایجاد می کند که با تجویز داروی روی قابل درمان است .روی در تشکیل هموگلوبین دخالت دارد و در مواردی فقط تجوی
جذب روی در بدن:جذب روی آسان نبوده و دفع آن نیز به سختی صورت می گیرد و به همین دلیل در تجویز روی و استفاده از آن باید رعایت این مشکل ، منظور شود . به علت آن که روی در ناحیه ی اولیه ی روده کوچک جذب می شود ، پروتئین در جذب آن دخالت دارد و لازم است کمبود پروتئین در افراد دچار نقص روی نیز درمان شود .
نقش زینک (روی) در پیشگیری از ابتلا به کرونا (COVID-19):روی، از جمله مواد معدنی است که در تقویت سیستم ایمنی مفید است و کمبود آن منجر به اختلال عملکرد سیستم ایمنی و افزایش استعداد ابتلا به بیماریهای عفونی میشود. تحقیقات علمی نشان دادهاند پس از مصرف مکمل روی، مرگ و میر در اثر عفونتهای مجاری تحتانی تنفسی کاهش پیدا میکند. همچنین، مصرف مکمل روی میتواند بر علائم بیماری کرونا مانند اسهال و عفونت مجاری تحتانی تنفسی موثر باشد. در مورد سایر مواد معدنی مانند منیزیم و یا کلسیم، شواهدی که نشان دهد این مواد معدنی میتوانند در پیشگیری یا ابتلا به به بیماری نقش داشته باشند، در دسترس نیست.
ارتباط کمبود روی با گیاهخواری (وجترینیسم):سطح روی معمولا در بدن افراد گیاهخوار کمتر است. علت این موضوع این است که بدن، روی موجود در گوشت را بهتر تجزیه میکند. گیاهخواران مقدار بیشتری حبوبات، سویا، لوبیا، آجیل و غلات مصرف میکنند. این مواد غذایی سالم و مفید هستند، اما به دلیل اینکه حاوی فیتات هستند، به توانایی بدن در جذب زینک آسیب میزنند. در واقع این مواد غذایی به روی میچسبند، بنابراین بدن نمیتواند روی را جذب کند.
ارتباط کمبود روی با سن:افراد مسن به علت نخوردن یا دسترسی نداشتن به غذاهای متنوع، در معرض خطر کمبود زینک قرار دارند. مصرف بعضی از داروها، از جمله داروهای ادرارآور مثل «کلرتالیدون» یا «هیدروکلروتیازید» هم میتواند آزادسازی روی در بدن را افزایش دهد. یک اختلال دارویی کمیاب به نام «آکرودرماتیت آنتروپاتیکا» هم وجود دارد، که بر توانایی بدن در جذب زینک اثر میگذارد.
مواد غذایی حاوی روی
۱. اسفناج
اسفناج منبع گیاهی برای دریافت روی است. خوردن سالاد حاوی اسفناج، روش آسانی برای دریافت روی بیشتر در رژیم غذایی است.
۲. قارچ
قارچهای انواع مختلفی دارند. قارچها از هر نوعی که باشند، سرشار از روی هستند. قارچ علاوه بر روی، حاوی ویتامینها و مواد معدنی مختلفی است. هر ۱۰۰ گرم قارچ، ۷٫۶۶ میلیگرم روی دارد.
۳. کنجد
کنجد غنی از روی است. اما از آنجایی که نمیتوانید مقدار زیادی از آن را در یک وعدهی غذایی بخورید، میتوانید آن را روی غذاهای مختلف بپاشید تا از مواد مغذی موجود در آن بهرهمند شوید.کنجد علاوه بر روی، حاوی مقادیر زیادی اسیدهای چرب تک اشباع نشده و چند اشباع نشده است، که به سوزاندن چربی بدن کمک میکنند.
۴. نخود فرنگی
نخود فرنگی فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ از جمله پیشگیری از سرطان، تأمین انرژی بدن، کند کردن روند پیری و کمک به تنظیم سطح قند خون.۱۰۰ گرم نخود فرنگی حاوی ۱٫۲۴ میلیگرم روی است. میتوانید این مادهی غذایی مفید را به سالاد یا سوپ اضافه کنید و از این طریق از مواد مغذی موجود در آن بهرهمند شوید.
۵. گوشت بوقلمون
گوشت بوقلمون حاوی مقدار زیادی روی است، در عین حال چربی و کالری پایینی دارد.گوشت بوقلمون علاوه بر روی، حاوی مقدار زیادی پروتئین بوده و منبع خوبی از ویتامینهای B1، A، B12 و مواد معدنی همچون سلنیوم، منیزیم، مس، آهن، پتاسیم و اسید آمینه است.
۶. زردهی تخم مرغ
زردهی تخم مرغ هم یکی دیگر از مواد غذایی است که برای جبران کمبود روی مفید است. زردهی تخم مرغ حاوی تمام ویتامینهای موجود در تخم مرغ است.
سایر مواد غذایی حاوی روی به شرح زیر هستند؛
صدف خوراکی
گوشت گاو کباب شده
غلات صبحانه
لوبیا
ماست
نخود
جو دوسر
شیر
دیگر مواد غذایی حاوی زینک شامل ماست کم چرب، دانهی کدو تنبل، بادام و پنیر چدار میشود. میتوانید این مواد غذایی را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. با مصرف مواد غذایی متنوع از جمله گوشت کم چرب، میوه، سبزیجات و محصولات لبنی میتوانید زینک لازم برای بدن را از طریق رژیم غذایی روزانهی خود تأمین کنید.
تشخیص کمبود روی:آزمایش خون یا آزمایش ادرار نتیجهی قطعی ابتلا به کمبود روی را نشان نمیدهد، چون روی به مقدار بسیار کمی در سلولهای بدن وجود دارد.برای تشخیص کمبود روی، پزشک سابقهی پزشکی شما را بررسی میکند و از شما سؤالاتی دربارهی رژیم غذاییتان میپرسد. در صورت مصرف ناکافی کالری روزانه یا نخوردن غذاهای متنوع، احتمال ابتلا به کمبود روی در شما بالا میرود.برای درمان کمبود روی میتوانید از مکملها استفاده کنید. مکملها حاوی مقادیر مختلفی از زینک خالص هستند و با عنوانهای «گلوکونات روی»، «سولفات روی» یا «استات روی» طبقهبندی میشوند. مکملها را میتوانید از داروخانه تهیه کنید.بر روی برچسب مکمل باید اطلاعاتی دربارهی میزان زینک خالص موجود در آن نوشته شده باشد. زینک یک ترکیب رایج در قرصهای گلو درد هم است، چون به درمان سرماخوردگی کمک میکند.
توصیههایی برای پیشگیری از کمبود روی:روشهای متفاوتی برای بهرهگیری بیشتر از میزان زینکی که از رژیم غذایی روزانه دریافت میکنید، وجود دارد. به طور مثال، میتوانید لوبیا را قبل از پخت، در آب خیس کنید. این موضوع به کاهش فیتات موجود در آن کمک میکند و از این طریق باعث آسانتر شدن فرایند جذب روی در بدن میشود.
نکتهی پایانی:مصرف بیش از حد روی، همانند کمبود زینک خطرناک است. اگر برای تقویت سیستم ایمنی بدن بیش از حد مکمل زینک مصرف کنید، میزان زینک در بدنتان به طرز خطرناکی افزایش پیدا میکند.علائم مصرف بیش از حد زینک از حالت تهوع و استفراغ گرفته تا آسیب به عملکرد سیستم ایمنی بدن، متغییر است. به همین دلیل بزرگسالان بالای ۱۹ سال نباید بیش از ۴۰ میلیگرم زینک در روز مصرف کنند.اگر فکر میکنید به کمبود زینک مبتلا هستید، با پزشک دربارهی مصرف مکمل یا سایر روشهای درمانی مشورت کنید.