زمان دقیق و روش درست برداشت زعفران
اگر قصد دارید پرورش زعفران را به عنوان شغل و راه کسب در آمد خود انتخاب کنید اول باید بررسی کنید که کاشت زعفران در منطقه ای که زندگی می کنید بازده خوبی دارد یا نه . اب و هوای محل زندگی شما برای کاشت آن مناسب است یا خیر . قدم مهم دیگر خریدن پیاز زعفران درجه یک است. مساله مهم دیگر زمان مناسب کشت زعفران را با توجه به شرایط اقلیمی منطقه خود در نظر بگیرید.
خوب پس از این مرحله، پر زحمت‌ترین بخش کشاورزی در حوزه زعفران است و حساسیت بالایی را می‌طلبد. برای انجام کامل این مرحله حدودا ۱۵ الی ۲۰ روز زمان نیاز دارید. لازم به ذکر است که گل‌ها حدودا ۱ روز عمر می‌کنند و اگر در طی این یک روز برداشت نشوند، کیفیت خود را از دست خواهند داد و از بین خواهند رفت. برداشت هر چقدر دیرتر انجام شود چون گل‌ها در معرض نور خورشید، باد و سایر عوامل آب و هوایی قرار می‌گیرند، کیفیت و مرغوبیت خود را از دست خواهند داد
با رسیدن دمای پیازها به ۸ درجه سانتی‌گراد برداشت زعفران آغاز میشود. بسته به این نکته در برخی مناطق از اوایل آبان ماه و در مناطق دیگر از اوایل آذر ماه عمل برداشت صورت می‌گیرد. با ظهور گل‌های بنفش در مزرعه، فرآیند برداشت شروع میشود. مدت زمان برداشت به شرایط اقلیمی منطقه بستگی دارد و حدودا سه هفته طول خواهد کشید.اولین گام در رشد زعفران و پدیدار شدن گل‌ها بالا آمدن تیچ‌ها می‌باشد. تیچ‌ها اولین قسمت رویشی پیاز زعفران هستند که سر از خاک بیرون می‌آورند. برای آشنایی بیشتر با فرایند رشد گل‌ها و بالا آمدن تیچ‌ها ویدئوی زیر را مشاهده کنید.
مقدار گل‌ها در روزهای هفتم تا دهم به بیشترین مقدار خود میرسد. بهتر است که برداشت تا حد امکان در زمانی نزدیک به این ایام انجام شود. برداشت زعفران در منطقه خراسان قبل از طلوع آفتاب انجام میشود. در برخی مناطق مثل همدان از ساعت ۸ صبح گلدهی شروع میشود و تا بعد از ظهر یا عصر ادامه دارد.
نکته مهمی که باید مورد توجه قرار داد این است که کاشت زعفران در سال اول محصول چندانی نخواهد داشت و ممکن است فقط تعدادی از پیازهای درشت گل بدهند.
نحوه برداشت زعفران
گل‌های زعفران باید سریعا پس از چیده شدن از کلاله جدا شوند چون ممکن است گرده های پرچم بر سطح کلاله‌ها بچسبند. در نتیجه وجود فاصله بین زمان برداشت و جداسازی گل از کلاله، ممکن است فرآیند جداسازی را با مشکل روبه‌رو کند. در نتیجه کلاله‌ها آسیب دیده و از کیفیت زعفران کاسته میشود.
نکته‌ای که باید در این مرحله به آن توجه داشت: بهتر است برای حفظ هرچه بهتر کیفیت زعفران، عمل برداشت را زمانی انجام دهید که گل ها بصورت غنچه یا نیمه‌باز باشند.
برداشت زعفران به روش دستی
این روش درواقع روش متداول برداشت زعفران است. در این روش، تعداد کارگرها با توجه به سال برداشت متغیر است. به ازای هرهکتار، در سال اول به ۵ یا ۶ نفر؛ سال دوم به ۱۰ نفر و در سال سوم و سال‌های پس از آن به ۱۵ نفر نیاز است.
برداشت زعفران با دستگاه گل‌چین
در این روش می‌توانید از انواع ماشین‌های برداشت گل، نظیر مدل کوله‌ای، مدل کالسکه‌ای و مدل اسپانیایی استفاده کنید. روش اسپانیایی بیشتر برای زمین‌های کم‌تراکم توصیه میشود.
اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این روش هنوز به طور دقیق پاسخ‌گو نبوده و در بیشتر مناطق از روش برداشت با دست استفاده میشود.
نحوه جدا کردن گل زعفران از کلاله
همان‌طور که در بالا اشاره شد نیز بهتر است در جداسازی گل‌ها (اصطلاحا پر کردن) سرعت عمل به خرج دهید. محلی که به جداسازی اختصاص می‌دهید باید کاملا تمیز و بهداشتی باشد. در حین جداسازی نیز باید تمام نکات بهداشتی توسط افرادی که فرآیند جداسازی را انجام می‌دهند، رعایت شود.
فرآیند جداسازی بستگی به نوع زعفرانی که قصد تمیز کردن آن را دارید، بستگی دارد. مثلا کشاورزی قصد دارد زعفران خود از نوع زعفران سرگل باشد و کشاورز دیگر پوشال. برای اطلاع از ارقام زعفران مقاله انواع زعفران را مطالعه کنید.
روش‌های جدا سازی زعفران
نحوه جدا کردن گل های زعفران تاثیر بسیار زیادی که روی خرید زعفران دارد که در ادامه با هم بررسی می‌کنیم.
جداسازی زعفران به روش زعفران دسته:از درون گل، کلاله سه‌شاخه را از بقیه اجزای گل جدا می‌کنیم، به‌طور مرتب روی هم می‌چینیم و در همین حالت نیز خشک می‌کنیم. در این حالت زعفران دسته خواهیم داشت.
جداسازی زعفران به روش زعفران سرگل:کلاله‌ها را از محل اتصال به خامه قطع کرده، جمع‌آوری و خشک می‌کنیم. به این نوع از زعفران اصطلاحا زعفران سرگل می‌گوییم. شاخه‌های زعفران سرگل از زعفران نگین کوتاه‌تر هستند.
جداسازی زعفران به روش زعفران پوشال:در این روش علاوه بر کلاله قسمت‌هایی از خامه که به آن متصل می‌ماند نیز جدا میشود. سپس چیده و خشک میشود. در این روش ما زعفران پوشال را می‌بینیم.
نگهداری زعفران:پس از برداشت زعفران و خشک‌کردن آن، حالا نوبت به بسته‌بندی میرسد. این مرحله نیز باید با رعایت نکات بهداشتی انجام شود. بسته به سلیقه خود، شما می‌توانید زعفران‌ها را در ظروف شیشه‌ای، پاکت‌ها، قوطی‌های آلومینیومی و … بسته‌بندی کنید. اما باید این نکته را حتما در نظر بگیرید که درجه حرارت محل نگهداری زعفران هرگز نباید بیشتر از ۲۰ درجه سانتی‌گراد باشد. و بهتر است که زعفران‌ها را داخل یخچال نگهداری کنید.دقت کنید زعفران ها نباید به هیچ وجه در تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرند چون کیفیت خود را به مرور از دست می‌دهند.
