منابع اصلی پلی فنول ها و نقش این ریز مغذی در سلامتی
پیش از آنکه شما را با خواص بی نظیر پلی فنولها آشنا کنیم بهتر است با منابع طبیعی آن آشنا شوید.
میخک : هر ۱۰۰ گرم میخک حاوی ۱۵۱۸۸ میلی گرم پلی فنل است.
لوبیا : لوبیا حاوی مزایای تغذیه ای زیادی است، بنابراین جای تعجب ندارد که به طور طبیعی دارای مقدار زیادی پلی فنل باشد. به خصوص لوبیای سیاه و لوبیای سفید که مقدار پلی فنل بالایی دارند. لوبیای سیاه حاوی ۵۹ میلی گرم در هر ۱۰۰ گرم و لوبیای سفید حاوی ۵۱ میلی گرم پلی فنل است.
پودر کاکائو و شکلات تلخ
آجیل :
فندق با ۴۹۵ میلی گرم پلی فنل.
گردو با ۲۸۰ میلی گرم پلی فنل.
بادام با ۱۸۷ میلی گلم پلی فنل.
پیکن یا گردوی مکزیکی (pecans) با ۴۹۳ میلی گرم.
سبزیجات :
آرتیشو یا کنگر فرنگی با ۲۶۰ میلی گرم پلی فنل.
– کاسنی با ۱۶۶-۲۳۵ میلی گرم پلی فنل.
– پیاز قرمز با ۱۶۸ میلی گرم پلی فنل.
– اسفناج با ۱۱۹ میلی گرم پلی فنل.
سویا : سویا در تمام اشکال و مراحل مختلف حاوی مقدار زیادی از این ماده مغذی مفید است
چای سبز و سیاه
توت ها یا بری ها
پلی فنول و چاقی
چاقی که در نتیجه دریافت انرژی اضافی و کاهش مصرف آن ایجاد میشود با بروز بیماریهای مختلف از جمله بیماریهای قلبی-عروقی، دیابت وغیره ارتباط دارد. پلی فنولها از جمله ترکیبات گیاهی موثر در درمان چاقی میباشند. چای سبز، میوه‌های خانواده لیمو، سرکه سیب و آب انگور قرمز و مغزهایی چون بادام زمینی، بیشترین خاصیت ضد چاقی را از خود نشان دادند که از طریق مهار تکثیر سلول‌‌های چربی و تجمع آنها، افزایش سطوح هورمون‌‌های چربی سوز و ممانعت از جذب چربی در روده باعث کاهش وزن می‌گردند.
پلی فنول و بیماریهای عصبی
بیماریهای عصبی مربوط به آسیب شناختی از جمله آلزایمر و پارکینسون با افزایش سن افزایش می‌‌یابد. این بیماریها با آسیب سلولی حاصل از تجمع عوامل مضر و آسیب رسان ناشی از واکنشهای شیمیایی رخ داده در بدن ارتباط دارند. از این رو آنتی اکسیدان‌‌ها نقش مفیدی در پیشگیری از این بیماریها خواهند داشت.
پلی فنول‌‌های غذایی از جمله چای، خانواده مرکبات مثل لیمو و انگور قرمز با دارا بودن خاصیت آنتی اکسیدانی و افزایش فعالیت سایر آنتیاکسیدانها مثل ویتامین C و ویتامین E در پیشگیری از این نوع از بیماریهای شناختی نیز مفید خواهند بود.
پلی فنول؛ بیماریهای قلبی- عروقی و فشارخون
بیماریهای قلبی – عروقی یکی از علت‌های اصلی مرگ در دنیا است. در ایران نیز همانند بسیاری از کشورها، بیماریهای قلبی – عروقی ناشی از افزایش چربیهای خون به عنوان علت اصلی میرایی تلقی میشوند. شیوه زندگی از جمله نوع رژیم غذایی از عوامل اصلاح پذیر موثر در پیشگیری از آن محسوب میشود.
منابع غذایی غنی از پلی فنول بخصوص انگور قرمز، عصاره دانه انگور، روغن زیتون و نیز قهوه، از طریق اثرات آنتی اکسیدانی و دفع مواد مضر و افزایش فعالیت سایر آنتیاکسیدانها، مهار تشکیل لخته، کاهش چربیهای خونی، گشاد کردن عروق و کاهش فشار خون اثرات کاهندگی در بیماریهای قلبی را نشان داده‌اند. در ارتباط با روغن زیتون، شایان ذکر است که نوعی از چربی مفید برای بدن و سایر عوامل محافظ آنتی‌اکسیدانی را دارد که نقش خود را در برابر این بیماری بیشتر می‌کند.
منابع غذایی پلی فنولها
گفته میشود پلی فنولها بعنوان جزء جدایی ناپذیر رژیم غذایی انسان‌ها هستند. اصلی ترین منابع غذایی پلی‌فنولی، میوه‌ها و نوشیدنی‌ها میباشند. انواع گوناگون میوه‌ها بخصوص میوه‌هایی چون سیب، انگور، گلابی، گیلاس، زیتون و انواع مختلف توت‌ها حاوی بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ میلی‌گرم به‌ازای ۱۰۰ گرم از میوه تازه از پلی‌فنول‌ها میباشند. یک فنجان آب انگور (بخصوص انگور قرمز)، چای (بخصوص نوع سبز) یا قهوه نیز تقریبا ۱۰۰ میلی‌گرم پلی فنول دارد. غلات، شکلات و حبوبات خشک نیز حاوی مقداری پلی فنول میباشند.
پلی فنول و سایر بیماریها
پلی فنولها در سلامتی دهان و دندانها نیز نقش دارند. این ترکیبات با خاصیت ضد باکتریایی، آنتی اکسیدانی و حذف عوامل سرطانی و منجر شونده به آسیب سلولی در برابر باکتری‌‌های بیماری‌زا و عوامل آسیب رسان دفاع کرده و از بروز بیماریهای دهانی و پوسیدگی دندانها جلوگیری میکنند.
ترکیبات پلی فنولی در افراد دیابتی، با مهار جذب گلوکز از روده، مهار مسیرهایی در بدن، که منجر به افزایش قند خون میشوند و فعال‌سازی مسیرهایی که باعث کاهش قند خون میشوند، از بروز این بیماری جلوگیری میکنند. اثرات مفید پلی‌فنول‌ها همچنین در بیماران مبتلا به پوکی استخوان نیز مشاهده شده است.
پلی فنول و سرطان
سرطان دومین علت مرگ در دنیا و سومین علت مرگ در ایران است که در بروز آن عوامل ژنتیکی و محیطی دخالت دارند. از بین عوامل محیطی، نوع تغذیه فرد را می‌‌توان نام برد. عوامل تغذیه ای محافظ و آسیب‌رسان، به ترتیب، نقش مهمی را در پیشگیری یا بروز آن دارند. پلی فنولها ازجمله عوامل محافظی هستند که نقش خود را در پیشگیری از انواع مختلف سرطان‌‌ها از جمله سرطان سینه، پروستات، ریه، دستگاه گوارشی و غیره نشان داده‌اند.
این ترکیبات مفید از طریق مهار تکثیر سلول‌‌های سرطانی و غیر فعال کردن مسیرهای سرطانی، ترمیم زخم و از بین بردن عوامل سرطانزا در پیشگیری از سرطان موثر واقع میشوند. عمده ترین منابع غذایی موثر در پیشگیری از سرطان، چای سبز، انگور قرمز و زردچوبه میباشند.
پلی فنولها و اثرات آنتی اکسیدانی آنها
در نتیجه واکنشهای مختلفی که در بدن انجام میشود مواد زاید و مضری تولید می‌گردد که تجمع این مواد، منجر به آسیب سلول‌ها و در نهایت بروز بیماری‌هایی می‌گردد که با آسیب سلولی ارتباط دارد، بنابراین باید عوامل محافظتی باشد که این ترکیبات مضر تولید شده، خنثی شده و از بدن دفع گردند. این عوامل محافظ، تحت عنوان آنتیاکسیدانها مطرح هستند.
پلی‌فنول‌ها با دارا بودن این خاصیت نقش مهمی در پیشگیری از بسیاری از بیماریها دارند. خاصیت آنتی اکسیدانی پلی فنولها، ۱۰ برابر بیشتر از ویتامین C و ۱۰۰ برابر بیشتر از ویتامین E می‌‌باشد که این دو ویتامین نیز بعنوان ویتامین‌های آنتی اکسیدانی میباشند.
