همه چیز درباره کرم کتوکونازول و جایگزین آن
یکی از معروف ترین داروهای درمان بیماری های قارچی پماد کتوکونازول (Ketoconazole)است. این دارو روند رشد قارچ را در بدن کند یا متوقف می کند. در این پست به معرفی این دارو و جایگزین های آن می پردازیم.
نام تجاری Ketoconazole داروی نیزورال است. پس اگر اسم نیزورال را شنیدید بدانید همان پماد کتوکونازول است. از آنجایی که این دارو عوارض بسیار شدیدی دارد هرگز بدون تجویز پزشک آن را مصرف نکنید.
موارد مصرف
کتوکونازول در درمان کچلی تنه و کشاله ران ناشی از تریکوفیتونها و اپیدرموفیتون فلوکوزوم
تینا ورسیکالر (Tinea Versicolor) ناشی از پیتیروسپوروم فورفور
کاندیدیاز جلدی (Cutaneous Candidiasis)
درماتیت سبورئیک Seborrheic Dermatitis
کچلی سر Tinea Capitis
کچلی ریش (Tinea Barbae)
کچلی پا (Tinea Pedis)
عفونت‌های قارچی ناخن (Paranychia) استفاده می‌شود.
نحوه مصرف کتوکونازول
این دارو ممکن هست همراه با غذا یا بدون غذا طبق دستور پزشک معمولا یک نوبت در روز مصرف شود. اما مصرف این دارو همراه با غذا ممکن است باعث کاهش درد معده شود.
اگر داروهای ضداسید مصرف می‌کنید، کتوکونازول را حداقل ۲ ساعت یا ۱ ساعت بعد از داروی آنتی اسید مصرف کنید. در غیر این صورت ممکن است کتوکونازول به درستی جذب نشود.
دوز و دوره مصرف داروی کتوکونازول به وضعیت پزشکی بیمار و پاسخ بدنشان نسبت به دارو بستگی دارد. حتما همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
در کودکان دوز مصرفی به وزن آنان نیز بستگی دارد و ممکن است دوره درمان از چند روز تا چند ماه طول بکشد.مصرف این دارو را تا زمانی که پزشک تجویز کرده ادامه دهید حتی اگر احساس کردید علائم عفونت از بین رفته است. قطع این دارو موقع درمان ممکن است باعث شود عفونت باکتریایی دوباره رشد کند و مشکل‌ساز شود.
جایگزین دارو در صورت حساسیت به آن :
کرم تربینافین ۱ درصد (کرم تربینافین ۱ درصد و کرم کتوکونازول ۲ درصد در درمان درماتیت سبورئیک موثر و ایمن هستند.)
موارد بسیار مهمی که باید بدانید :
داروی کتوکونازول می‌تواند موجب مشکلات کبدی (شاید کشنده) شود. اگر هر کدام از علائم مشکلات کبدی مانند: تهوع یا استفراغ مداوم، درد معده، ادرار تیره، چشم یا پوست زرد رنگ، از دست دادن اشتها یا مدفوع به رنگ روشن را مشاهده کردید با فوریت‌های پزشکی تماس حاصل کنید.
پزشکتان برای کاهش خطر مشکلات کبدی باید آزمایش عملکرد کبد را به صورت هفتگی تا پایان درمان با داروی کتوکونازول تجویز نماید. هنگام مصرف کتوکنازول از مصرف الکل خودداری کنید زیرا خطر ابتلا به مشکلات کبدی را افزایش می‌دهد.
کتوکنازول نباید با برخی از داروها مصرف شود زیرا تداخلات خطرناک دارویی و کشنده به‌وجود می‌آورد. این داروها عبارتند از سیزاپراید، دیسوپیرامید، دوفتیلید، درون درون، متادون، پیموزید، کوینیدین، رانولازین و … . مصرف این داروها با کتوکونازول بر روی تپش قلب (افزایش سطح کیوتیQT) تاثیر می‌گذارد. افزایش سطح کیوتی می‌تواند باعث تپش قلب نامنظم خطرناکی (به ندرت کشنده) شود.
نشانه‌های آن عبارتند از سرگیجه شدید و غش کردن که نیازمند خدمات فوریت‌های پزشکی است. قبل از مصرف کتوکونازول در مورد داروها و محصولاتی که مصرف می‌کنید با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت نمایید.
قبل از مصرف اگر به داروی کتوکونازول یا داروهای ضد قارچ آزول مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول حساسیت دارید، این موضوع را با پزشک یا دکتر داروخانه در میان بگذارید. داروی کتوکونازول ممکن است شامل ترکیبات غیر فعالی باشد که موجب بروز حساسیت یا مشکلات دیگر بشود. در این زمینه با دکتر داروخانه مشورت کنید.
اگر سابقه بیماری مخصوصا بیماری‌هایی مانند: مشکلات کبدی، مصرف الکل، سطح تستسترون پایین، مشکلات کم‌کاری غده فوق کلیوی (مانند سطح کورتیسول پایین، بیماری آدیسون و کمبود آدرنال) یا تولید پایین اسید معده (آکلریدری) را دارید، قبل از مصرف کتوکونازول این موضوع را به اطلاع پزشک یا دکتر داروخانه برسانید.
داروی کتوکونازول ممکن است موجب تاثیراتی بر ریتم قلب (افزایش سطح کیوتی) شود. افزایش سطح کیوتی به ندرت موجب تپش قلب (به ندرت کشنده) و علائمی دیگر مانند سرگیجه و غش کردن شود که سریعا نیاز به مراجعه به پزشک دارد. احتمال افزایش سطح کیوتی در صورتی که شرایط خاص پزشکی داشته باشید یا داروهای دیگری مصرف کنید بالا می‌رود. قبل از مصرف کتوکونازول در مورد داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید. در صورتی که مشکلاتی مانند مشکلات قلبی (نارسایی قلبی، ضربان کند قلب، افزایش سطح کیوتی در تست EKG)، سابقه ژنتیکی مشکلات قلبی خاص (مانند افزایش سطح کیوتی در تست EKG و مرگ ناگهانی بر اثر ایست قلبی) دارید حتما قبل از مصرف این دارو با پزشک خود صحبت کنید.
کمبود پتاسیم و منیزیم خون نیز ممکن است خطر افزایش سطح کیوتی را بالا ببرد. این خطر در صورتی که از داروهای خاصی مانند دیوتیک‌ها یا قرص‌های آب استفاده می‌کنید و یا اگر علائمی مانند عرق کردن شدید، اسهال و تهوع دارید، افزایش می‌یابد و بهتر است درمورد استفاده صحیح این دارو با پزشک خود مشورت کنید. قبل از هر گونه جراحی همه‌ی داروهایی را که مصرف می‌کنید با پزشک یا دندانپزشک خود در میان بگذارید.
موقع مصرف کتوکونازول از مصرف الکل خودداری فرمایید زیرا الکل باعث افزایش خطر مشکلات کبدی می‌شود. همچنین ترک مصرف الکل خطر واکنش جانبی جدی و نادر کتوکونازول که موجب خون ریزی، سر درد و تهوع می‌شود را کاهش می‌دهد. سالمندان نیز ممکن است نسبت به عوارض پس از مصرف این دارو مخصوصا افزایش سطح کیوتی و ریزش مو حساسیت بیشتری از خود نشان دهند.
در زمان بارداری فقط موقعی که این دارو مورد نیاز باشد از آن استفاده کنید. اگر این دارو در ۳ ماه اول بارداری مصرف شود ممکن است به جنین آسیب برساند. در مورد مزایا و خطرات استفاده از این دارو در زمان بارداری با پزشک مشورت کنید. همچنین این دارو از طریق شیر مادر به نوزاد انتقال می‌یابد.
عوارض جانبی کتوکونازول
مصرف کتوکونازول ممکن است موجب عوارضی مانند تهوع و استفراغ شود. اگر هر یک از این عوارض ادامه یافتند با پزشک خود تماس بگیرید.در صورتی که پزشک داروی کتوکونازول را برای شما تجویز کرده است مطمئن باشید فوائد آن بیش از مضراتش بوده است.
همچنین لازم است بدانید اکثر افرادی که داروی کتوکونازول را مصرف کرده‌اند، عوارض جدی این دارو را تجربه نکرده‌اند. چنانچه با عوارضی نظیر سردرد، مشکلات بینایی و تغییرات خلقی (مانند افسردگی و میل به خودکشی) مواجه شدید، سریعا با پزشکتان تماس بگیرید.
همچنین به ندرت زمانی که دوز بالای کتوکونازول مصرف می‌شود، ممکن است باعث مشکل غده فوق کلیوی (کمبود آدرنال)، کاهش سطح تستسترون و کاهش تولید اسپرم شود.
این دارو می‌تواند باعث بدتر شدن مشکلات عملکرد غده فوق کلیوی شود و مشکل غده فوق کلیوی موجب عدم جوابدهی درست بدن به استرس فیزیکی می‌شود. لذا قبل از جراحی یا بیماری در مورد مصرف کتوکونازول به پزشک یا دندانپزشک اطلاع دهید. ممکن است برای بررسی عملکرد غده فوق کلیوی هنگام مصرف این دارو پزشک آزمایش خون برای شما تجویز کند. این اثرات بعد از قطع مصرف کتوکونازول از بین می‌روند. اگر دچار عوارض جانبی جدی مانند: خستگی غیر معمول، ضعف، سرگیجه موقع بلند شدن، اسهال، کاهش وزن، تغییرات دوره قاعدگی، کاهش میل و توانایی جنسی و یا بزرگی سینه در مردان شدید به پزشکتان اطلاع دهید.
در صورت بروز علائم نادر اما جدی مانند تپش قلب تند یا نامنظم، سرگیجه شدید و غش کردن با فوریت‌های پزشکی تماس حاصل کنید.
واکنش آلرژیک بالا به این دارو بسیار نادر است. با این حال اگر هر یک از علائمی مانند بیهوشی، خارش یا تورم (به‌خصوص در صورت، زبان و گلو)، سرگیجه شدید و مشکلات تنفسی را تجربه کردید سریعا از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. با توجه به اینکه لیست عوارض کامل نیست، ممکن است با عارضه ای برخورد کنید که ذکر نشده باشد. در این موارد با پزشک یا دکتر داروخانه مشورت کنید.
تداخلات دارویی کتوکونازول
ایزونیازید، نویراپین
داروهای ریفامایسین مانند ریفابوتین و ریفامپین
گل راعی
این دارو می‌تواند روند خروج دیگر داروها کاهش دهد و بر عملکرد آن‌ها تاثیر بگذارد. این داروها عبارتند از:
داروی بروموکریپتین و کلشی سین
برخی از بنزودیازپین‌ها مانند آلپرازولام، میدازولام و تریازولام
التریپتان، دومپریدون، اپلرنون
آلکالوئیدهای قلیایی مانند ارگوتامین، دی هیدرو ارگوتامین
داروهای درمان اختلال نعوظ یا فشار خون ریوی مانند سیلدنافیل، تادالافیل
داروهای درمان تشنج مانند فنی توئین
داروهای استاتین مانند وینبلاستاتین، لواستاتین، سیمواستاتین و …
نگهداری از کتوکونازول
کتوکونازول را دور از دسترس کودکان قرار دهید. این دارو را در دمای اتاق (۱۵ تا ۳۰ درجه سلسیوس) و دور از نور مستقیم و رطوبت نگهداری کنید.
نکته: داروی خود را با افراد دیگر به اشتراک نگذارید. این دارو برای شرایط فعلی شما تجویز شده است. همچنین، از آن برای عفونتی دیگر استفاده نکنید، مگر این که پزشک به شما گفته باشد.
