کلیدی ترین مسائل درباره بیمه بیکاری
بیمه ی بیکاری شامل حال افرادی می شود که به صورت غیر ارادی و ناخواسته مجبور به ترک کار خود شده اند مثلا یک کارفما برای تعدیل نیرو تعدای از کارگران را بیکار میکند این کارگران شامل بیمه بیکاری می شوند. استفاده از بیمه بیکاری شاید در ابتدا ساده به نظر برسد، اما وجود حالت‌ها و موارد استثنا در آن، باعث شده تا بسیاری از افراد ابهامات و سوالات زیادی در این خصوص داشته باشند.به طور کل برخی از شرایط وجود دارند که باعث می‌شوند شما مستحق دریافت مستمری بیمه بیکاری شوید و برعکس. حتی ممکن است در حین دریافت مستمری شرایط دریافت آن را از دست دهید یا آنکه حالت دیگری رخ دهد.
شرایط گرفتن بیمه بیکاری :
بیکاری غیرارادی: یکی از شروط مهم غیرارادی بودن ترک شغل است که به آن اشاره شد. منظور از واژه غیراداری دو حالت خاص دارد. یک حالت آن است که شما به علت حوادث غیرمترقبه مانند سیل، حریق، زلزله و امثال آن از کار بیکار شده باشید. حالت دیگر آن است که شما به علت تغییرات ایجاد شده در واحد محل کار از کار بیکار شده باشید. به عنوان مثال، یک کارخانه به علت کاهش تقاضا نیاز به تعدیل نیرو و کاهش هزنیه‌ها دارد و شما را اخراج میکند. البته این تغییرات از ناحیه واحد محل کار باید به تایید وزارت کار و همچنین شورای عالی کار برسد.
داشتن تابعیت ایرانی:
تابع قانون کار: نیاز است که افراد قبل از بیکار شدن در واحد محل کار تحت پوشش قانون کار و قانون تامین اجتماعی بوده باشند. یعنی برای آنها توسط واحد مربوطه اصطلاحا بیمه رد شده باشد. بنابراین کسانی که به صورت غیررسمی فعالیت می‌کنند، از دریافت این مزایا محروم می‌شوند.
سابقه بیمه: افراد باید قبل از آنکه بیکار شوند، به مدت ۶ ماه سابقه بیمه تامین اجتماعی داشته باشند. البته افرادی که به علت حوادث غیرمترقبه که به آن اشاره شد بیکار می‌شوند، از داشتن این شرط معاف هستند و نیازی به سابقه بیمه ندارند.
در صورت امکان بعد از سربازی: افراد مجردی که در دوران دریافت بیمه بیکاری به خدمت اعزام شوند، مستمری آنها قطع خواهد شد. بعد از پایان خدمت چنانچه باز هم واحد کار از اشتغال آنها امتناع کند، می‌توانند ادامه مقرری خود را دریافت کنند. در واقع ادامه همان مستمری بوده که قبل از سربازی پرداخت می‌شده است.
بیمه بیکاری به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟صاحبان مشاغل آزاد: بسیاری از افراد جامعه مانند کسبه بازار یا کسانی که به هر نحوی شغل آنها آزاد محسوب می‌شود، نمی‌توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند. همچنین کسانی که جزء بیمه اختیاری محسوب می‌شوند نیز از مشمولان دریافت آن خارج هستند.افراد اتباع خارجی: همانطور که قبلا هم ذکر شد افرادی که اتباع سایر کشورهای دیگر بوده و فاقد تابعیت ایرانی هستند، نمی‌توانند از این مزایا استفاده کنند. هر چند ممکن است این مساله نیز حالت‌های خاص خود را داشته باشد.
ترک کار اختیاری: چنانچه شما به صورت ارادی اقدام به ترک کار کرده باشید، از این نوع بیمه محروم خواهید شد. به عنوان مثال، اگر شما از شغل خود به هر دلیل استعفا داده باشید، قادر به استفاده از مستمری بیمه بیکاری نخواهید بود.
بازنشستگان و از کار افتادگان: افرادی نیز که بازنشسته شده‌اند خارج از دایره مشمولان این مزایا قرار دارند. همچنین افرادی که تحت عنوان از کار افتادگان کلی نیز شناخته می‌شوند، قادر به استفاده از آن نیستند. هر چند بیمه بیکاری و بازنشستگی حالت‌ها و موارد مرتبط زیادی دارند.
رد درخواست: ممکن است درخواست شما بنا به هر دلیلی از جانب اداره کار رد شود و به این ترتیب نمی‌توانید از این مزایا استفاده کنید. هر چند در این خصوص نیز سازوکارهای لازم برای اعتراض در نظر گرفته شده است.
آیا بیمه بیکاری جزء سابقه محسوب می‌شود؟در این خصوص باید گفت که براساس قوانین و مقررات فعلی، مدت زمان دریافت این مقرری نیز جزء سوابق بیمه‌ای فرد جهت بازنشستگی یا موارد دیگر محسوب می‌شود. بنابراین جای نگرانی نیست.ضمن آنکه مسئولان وزارت کار و سازمان تامین اجتماعی نیز همواره در صحبت‌های خود بر این حق بیمه‌شدگان تاکید دارند.
بیمه بیکاری بعد از چند ماه تعلق می‌گیرد؟افرادی که بیکار می‌شوند تمایل دارند هر چه زودتر مقرری و مستمری در این خصوص را دریافت کنند تا بتوانند از پس هزینه‌های زندگی خود برآیند. این مدت زمان تا حدودی به خود شما و پیگیری‌های لازم از جانب شما نیز بستگی دارد.در قانون اینگونه ذکر شده که فرد بیکار باید نهایتا در مدت ۳۰ روز بعد از بیکاری خود مدارک و مستندات لازم را به اداره کار و تامین اجتماعی محل سکونت تحویل دهند.دقت کنید که چنانچه در طرف مدت ۳۰ روز اقدام نکنید، کار شما به مشکل برخواهد خورد. یعنی در این صورت تا ۳ ماه پس از بیکاری فرصت دارید که مدارک خود را مبنی بر داشتن عذر موجه جهت عدم اقدام، به همان اداره کار محل سکونت خود تحویل دهید. حال در اینجا ممکن است عذر شما را بپذیرند یا خیر!به هر حال، بعد از تحویل این مدارک به اداره کار محل سکونت، این سازمان موظف است نهایتا ۳۰ روز بعد از تحویل مدارک از جانب شما، نظر خود را در خصوص واجد شرایط بودن یا نبودن شما اعلام کند.در صورت احراز شرایط باید شما را با معرفی‌نامه کتبی به سازمان تامین اجتماعی جهت دریافت مقرری معرفی کند. سپس این سازمان نیز پس از بررسی‌های لازم و در صورت داشتن شرایط، نهایتا پس از ۱۰ روز نسبت به پرداخت مقرری شما اقدام خوهد کرد.با این اوصاف می‌توان گفت چنانچه خود شما در اولین زمان ممکن برای این کار اقدام کنید، نهایتا بین ۴۰ تا ۵۰ روز بعد می‌توانید مقرری خود را دریافت کنید. اما قطعا این زمان می‌تواند بسیار کمتر و حتی بیشتر از این بازه زمانی گفته شده باشد.
قانون جدید بیمه بیکاری :بسیاری از افراد به دنبال مطالعه قانون جدید بیمه بیکاری و مقررات جدید در این حوزه هستند که شاید شما نیز یکی از آن دسته افراد باشید. اما باید بگوییم که هیچ قانون جدیدی در این خصوص به تصویب نرسیده است.در این رابطه یک قانون و یک آیین‌‌نامه اجرایی وجود دارد که سال‌ها قبل به تصویب مجلس رسیده و در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم. اما آن چیزی که هر ساله تغییر میکند، همان میزان و مبلغ بیمه بیکاری است که در ادامه به طور مفصل به آن اشاره می‌کنیم.اما در خصوص دو منبع قانونی ذکر شده باید دقت کنید که مطالعه آنها برای افرادی که خواهان استفاده از این مزایا هستند کاملا ضروری بوده و بهتر است بندهای مختلف آن را با دقت مطالعه کنید.
مبلغ بیمه بیکاری چقدر است؟خوب به نظر می‌رسد به بخش شیرین داستان نزدیک شده‌ایم! در این خصوص قانون اینگونه توضیح داده که باید به اندازه ۵۵ درصد از متوسط مزدی که فرد به صورت روزانه دریافت میکند، به عنوان مقرری بیمه بیکاری به وی تعلق می‌گیرد. اما این موضوع دو شرط اساسی دارد.ابتدا آنکه نباید میزان مبلغی که فرد دریافت میکند کمتر از حداقل دستمزد همان سال باشد. یعنی به عنوان مثال، اگر حداقل دستمزد سال ۹۸ به میزان یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است، فرد نباید کمتر از این مقدار را دریافت کند.بنابراین اگر ۵۵ درصد از دستمزدتان مبلغ ناچیزی خواهد بود نگران نباشید. این مبلغ نباید از یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان کمتر شود.اما شرط دیگر آن است که نباید میزان مقرری دریافتی فرد از ۸۰ درصد متوسط دستمزد وی بیشتر باشد. به عنوان مثال، ممکن است فردی بسیار بیشتر از حداقل دستمزد حقوق بگیرد و ۵ میلیون حقوق ماهانه وی باشد.این فرد نهایتا باید ۸۰ درصد از این مبلغ را دریافت کند. بنابراین به نوعی یک کف و یک سقف برای آن در نظر گرفته شده است تا چندان با هم اختلاف نداشته باشند.بحث دیگری که بر روی میزان مبلغ بیمه بیکاری تاثیرگذار است، مجرد یا متاهل بودن و همچنین تعداد فرزندان یا افراد تحت تکفل است که بر روی میزان مبلغ دریافتی تاثیرگذار خواهد بود.
