روش نوشتن و ارائه دادن پروپوزال
Proposal در واقع به معنی پیشنهاد دادن است چگونه باید Proposal بنویسیم ؟ وقتی می خواهید پروپوزال خود را بنویسید و ارائه دهید باید اهداف، سوالات و فرضیات، ویژگی‌های روش اجرای تحقیق، زمان و هزینه‌های لازم برای اجرای آن، همگی به شکلی روشن و قانع‌کننده در آن بیان شوند. همچنین پروپوزال باید طوری باشد که داوران به راحتی به هدف و ضرورت انجام این پژوهش پی ببرند و نیز باید پروپوزالی دقیق و مدون ارائه دهید؛ چرا که در جلسه دفاع پروپوزال، سوالات بسیاری از شما پرسیده خواهد شد. باید بتوانید به خوبی از پیشنهاد خود دفاع کرده و آن را عملی کنید.بندهای قسمت‌های مختلف این آموزش، به ترتیب شماره‌گذاری شده و تصویر نمونه به همراه توضیح در ادامه آورده شده است. ممکن است این چینش طبق نظر افراد دخیل در اثر شما، جزئاً تغییر یابد یا بندهایی از آن کاسته یا بدان اضافه شود، اما ساختار و روند پروپوزال‌نویسی (برای پایان‌نامه، رساله، طرح فناوری و غیره) در رشته‌ها و حوزه‌های مختلف، در کل تفاوتی ندارد.در این آموزش انتظار داریم خروجی‌های زیر را داشته باشیم:
شکاف بین دروس و آغاز تحقیق و نگارش پروژه یا تز (Thesis) را به حداقل برسانیم
شما را در فهم نماد بودن پروپوزال و عناصر رایج آن کمک کنیم
قواعد عملی و گرامری نگارش پروپوزال اثربخش را بیان نماییم
نکاتی برای نگارش پیش‌نویس (درفت یا Draft) و بازبینی (ریوایز یا Revise) بخش‌های پروپوزال ارائه دهیم
به منظور آمادگی برای شروع، ابتدا به حواشی و چیستی پروپوزال یک کار پژوهشی نگاهی خواهیم انداخت:
نمای کلی
قصد شما، تحقیق چه چیزی است (گستره و سوالات تحقیق)
قصد دارید موضوع تحقیق را چگونه مطالعه کنید (متدولوژی یا روش تحقیق)
این موضوع چرا احتیاج به تحقیق دارد (اهمیت)
این کار را چه زمانی به اتمام خواهید رساند (بازه زمانی)
(بسته به شرایط) این کار را در چه جایی انجام خواهید داد
هدف
تنظیم و طرح‌ریزی (یا قرارداد برای) یک پروژه تحقیقاتی
نمایش نقش ایفایی پروژه‌تان در تحقیقات حاضر
بیان اینکه قادر هستید تحقیقی مختص رشته‌تان را در زمانی قابل قبول انجام دهید
مخاطبین
استاد راهنما و هیات دانشکده یا داوران
اضطراب کلی و توصیه‌هایی برای آن
یک زمان‌بندی برای نگارش تدوین کنید
با نگارش آزاد شروع کنید
دفترچه‌ای همراهتان داشته باشید تا ایده‌های مربوط را یادداشت کنید
قسمت‌های مختلف را در فایل‌های مختلف ذخیره کنید
با بخش‌های بی‌شبهه شروع کنید
اضطراب ویژه پروپوزال و توصیه‌هایی برای آن
بدانید که پروپوزال مورد مذاکره قرار خواهد گرفت؛ خودتان را برای ریوایز حاضر کنید!
پروپوزال را به عنوان معرفی تز یا پروژه خود در نظر بگیرید
یادتان باشد که پروپوزال یک قرارداد اجباری نیست
به خاطر داشته باشید که هدف از پروپوزال، نه محدود ساختن ایده‌ها، بلکه کمک به شما در تفکری عمل‌گرایانه‌تر است
یک گروه نگارشی با هم‌کلاسی‌هایتان تشکیل دهید
با سوپروایزر/استاد راهنمای خود صحبت کنید!
فهرست محتوا
قسمت‌های یک پروپوزال
عنوان
چکیده
مقدمه/پیشینه
هدف از پرداختن به پیشینه تحقیق، موارد زیر است
بیان مشکل
مرور متون
کارکردهای نمادی
نکات کلیدی
هدف/مقصود/علت/سوالات تحقیق
روش تحقیق
نکاتی در مورد پیش‌نویس روش تحقیق
ابزار تحقیق
اهمیت/پیامدها
کلیات فصل‌ها
زمان‌بندی/طرح کار
نتایج
منابع و ضمایم
ریزه‌کاری‌های بیشتری درباره پروپوزال
قسمت‌های یک پروپوزال
عنوان
چکیده
مقدمه/پس‌زمینه
بیان مشکل
مرور متون
هدف/مقصود/علت/سوالات تحقیق
روش تحقیق
ابزار تحقیق
اهمیت/پیامدها
کلیات فصل‌ها
زمان‌بندی/طرح کار
نتایج
منابع و ضمایم
عنوان
عنوان پروپوزال
توجه خوانندگان را به موضوع تحقیقتان جلب کنید
نوع تحقیقی را که انجام خواهید داد بیان کنید
بهتر است عنوان نه خیلی کوتاه و نه خیلی طولانی باشد، بلکه یک عنوان مختصر، جامع و غیرسوالی انتخاب کنید
از کلمه‌هایی مانند «بررسی، ارائه الگو، مطالعه، طراحی، تحلیلی بر، تبیین و…» برای آغاز استفاده کنید
عنوان پژوهش را طوری انتخاب کنید که ارزش تحقیق داشته باشد و شما نیز توان تحقیق درباره آن را داشته باشید
عنوان تحقیق باید هدف تحقیق را نیز بیان کند
چکیده
کلیتی مختصر (۱۰۰ تا ۱۵۰ کلمه) از پروپوزال ارائه دهید
عناصر مهم (مقدمه، بیان مشکل، پیشینه، سوالات، متدها و فرایندهای تحقیق) را خلاصه کنید
مقدمه/پیشینه
مقدمه پروپوزال
حوزه کلی موضوع را مشخص کنید
بنیان‌های اصلی تحقیقتان را توصیف کنید؛ پیشینه‌ای درخور برای خوانندگان فراهم کنید
گستره کلی پروژه‌تان را بیان نمایید
کلیتی از بخش‌هایی که در پروپوزال خواهند آمد ارائه دهید (اختیاری)
خوانندگان را درگیر کنید
هدف از پرداختن به پیشینه تحقیق، موارد زیر است
ارتباطی منطقی بین تحقیقاتی که قبل‌تر انجام گرفته و مساله‌ای که شما مطرح کرده‌اید برقرار کنید
با چهارچوب نظری یا تجربی مساله مطرح‌شده آشنا شوید
با روش‌های تحقیق استفاده‌شده در پژوهش‌های گذشته آشنا شوید
از تجربیات مفید محققان قبلی استفاده کنید
از دوباره‌کاری و سرقت ادبی پیشگیری کنید
به عنوان یک پژوهش‌گر، به این سوال پاسخ دهید که «شکافی که باید برطرف شود چیست؟» یا «مشکلی که باید حل شود چه می‌باشد؟»
مشکل را در ابتدای پاراگراف و به وضوح بیان کنید
متغیرهایی را که در بیان مشکل مورد اشاره واقع می‌شوند محدود کنید
در نظر داشته باشید که مشکل را به شکل سوال چهارچوب‌بندی کنید
بهتر است در پایان این قسمت به محدوده زمانی و قلمرو زمانی تحقیق نیز اشاره کنید
فرضیات
مرور متون
بخش مرور متون (بررسی متون یا مرور ادبیات) به شما امکان می‌دهد که موارد زیر را بدانید:
پژوهش‌گران دیگر چه مواردی در مورد عنوان مدنظر شما در پایان نامه یا رساله خود نوشته‌اند
طیفی از تئوری‌های استفاده‌شده برای آنالیز مواد یا داده‌ها
پژوهش‌گران دیگر چگونه عنوان‌های تحقیقاتی را به مسائل، سوالات یا روش‌های این رشته مرتبط ساخته‌اند
بهترین تکنیک‌ها و روش‌های تحقیق برای عنوان مدنظرتان
کارکردهای نمادی
موقعیت تحقیق حاضر در بین تحقیقات رشته را مشخص می‌کند
ویژه بودن، اهمیت و نیاز به پروژه شما را به نمایش می‌گذارد
انتخاب‌ها در روش تحقیق را توجیه می‌کند
آشنایی با عنوان و رویکردهای مناسب برای مطالعه آن را نشان می‌دهد
یک مرور متون اثربخش باید:
پیشینه تحقیق را تصریح نماید
روندها یا حوزه‌های مهم مورد علاقه تحقیق را به صورت انتقادی ارزیابی کند
شکاف‌های احتمالی در دانش را شناسایی کند
نیاز به پروژه‌های تحقیقاتی آتی یا فعلی را مشخص کند
نکاتی در مورد پیش‌نویس مرور متون
متون را به خوشه‌هایی قابل تشخیص از روی عنوان دسته‌بندی کنید
موقعیت‌های متعددی را که به پروژه‌تان مربوط است در احاطه داشته باشید
بنیان را بر نتیجه‌گیری‌هایی استوار کنید که به پروژه‌تان منتهی می‌شوند
نقاط ضعف در متون را به پیش بکشید
از «فلان می‌گوید آن طور، بهمان می‌گوید این طور» در مرور متون اجتناب کنید
از گنجاندن تمامی مطالعات حول موضوع خودداری کنید
از جدل، تملق و عتاب دوری کنید
نکات کلیدی
شما در حال ورود به گفت‌وگویی پژوهشی هستید که در جریان بوده است. مرور متون نشان می‌دهد که به آن گوش می‌کرده‌اید و چیزی دارای ارزش گفتن دارید.
پس از بررسی متون در رشته‌تان، باید بتوانید به این سوالات پاسخ دهید:
چرا باید تحقیق درباره این مشکل یا عنوان را ادامه داد؟
تحقیق من چه نقشی در میان متون فعلی ایفا خواهد کرد؟
هدف/مقصود/علت/سوالات تحقیق
هدف پروپوزال
اهداف تحقیق را توضیح دهید
نقش‌های ایفایی اصلی تحقیقتان را نشان دهید (اختیاری)
توضیحی دقیق‌تر از نکات اشاره‌شده در مقدمه ارائه کنید
توجیهی (علت) برای تحقیق بیان کنید
درباره آنچه تحقیق حاضر بدان نخواهد پرداخت به وضوح صحبت کنید
به علاوه، می‌توانید موارد زیر را نیز در این بخش بگنجانید:
سوالات تحقیقاتی مطالعه را توصیف کنید
زیربخشی برای تعریف عبارات مهم قرار دهید
محدودیت‌های تحقیق را بیان کنید
توجیهاتی برای موضوعات به‌خصوص تحقیق ارائه دهید
روش تحقیق
روش تحقیق در پروپوزال
در این بخش محقق به مراحل انجام کار از جمله روش گردآوری اطلاعات، روش انتخاب نمونه از جامعه آماری و ابزار آنالیز داده‌ها و سایر روش‌هایی که در انجام این پروژه به آنها پرداخته است اشاره می‌کند
رویکرد روش‌شناختی کلی در تحقیق خود را معرفی کنید
نشان دهید که این رویکرد، در چه سطحی از تناسب با طراحی کلی تحقیق دارد
متدهای به‌خصوص جمع‌آوری داده را توصیف کنید
نحوه آنالیز و تفسیر نتایج خود را توضیح دهید
در صورت لزوم، پیشینه و توجیهی برای روش‌های ناآشنا ارائه دهید
به محدودیت‌های احتمالی اشاره کنید
نکاتی در مورد پیش‌نویس روش تحقیق
روش تحقیق خود را به چند زیربخش تقسیم کنید
در رشته‌های مهندسی، می‌توان زیربخش‌هایی مانند موضوعات، طراحی، ماشین‌آلات، استعمال ابزارآلات، فرایند، آنالیز و غیره داشت
به یاد داشته باشید که بخش روش تحقیق، ممکن است نیاز به متون پشتیبان داشته باشد
نقاط ضعف روش‌شناختی مورد توجه مخاطب را برآورد کرده و از آنها جلوگیری کنید
مشکلات اصلی را اعلام کنید
رویکردتان را با نشان دادن اینکه مزایا، مشکلات بالقوه را تسطیح می‌کنند توجیه کنید
برای انجام تحقیق در برخی از رشته‌ها لازم است از ابزار خاصی استفاده شود؛ مثلاً آمار گرفته شود، پرسشنامه تدوین شود یا همانند رشته‌های پزشکی، آزمایشاتی انجام گیرد. باید به این ابزار در پروپوزال اشاره گردد.
اهمیت/پیامدها
نقش ایفایی روش‌شناختی، اساسی و نظری را مورد مباحثه قرار دهید
اهمیت نظری و عملی مشکلی و مقاصد مطالعه‌تان را بیان کنید
سودمندی یا مزایای مطالعه، هم برای جهان خارج و هم جامعه تحقیقاتی را توضیح دهید
کلیات فصل‌ها
بعضی از پروپوزال‌ها حاوی توصیفی در حد یک جمله از هر فصل هستند (مثلاً فصل دو، به بازبینی متون مربوطه می‌پردازد؛ فصل سه، روش تحقیق را مورد بحث قرار می‌دهد).
زمان‌بندی/طرح کار
زمان بندی
این موارد را همیشه در ذهنتان داشته باشید:
با سوپروایزر خود مشورت کنید
از روزهای مهم برای سابمیت کردن (ارائه یا Submit) مطلع باشید
بیش از اندازه بلندپرواز نباشید
به خاطر داشته باشید که زمان‌بندی پیشنهادی‌تان، آگاهی شما از عناصر مختلف مطالعه (تایید، طراحی، تست و مدت آزمایش‌ها، خرید مواد ضروری، پیش‌نویس کردن، پیش‌نویسی مجدد) را نشان می‌دهد
شرح هزینه ها
در این قسمت باید مختصراً بیان کنید که این پژوهش قرار است چه نتایجی را در بر داشته باشد و با این کار اهمیت انجام این پژوهش را نشان دهید.
در نهایت باید محدویت‌های احتمالی موجود درباره این موضوع را نیز مطرح کنید. همچنین می‌توانید فرضیات و پیشنهاداتی را نیز در این قسمت بیان کنید.
