شغل های استثنا از شمول قانون کار

به طور کلی موارد استثنا شده از شمول قانون کار را می توان ناظر بر مشمولان سایر قوانین استخدامی ، کارگاه های کمتر از ده نفر و کارگاه های خانوادگی ، نیروهای انسانی خاص ، معلولان ، شاغلان در نهادهای انقلابی ، کارگران بخش کشاورزی ، مجتمع های قالی بافی و اعضای هیات علمی دانشگاه آزاد دانست .

بر اساس قانون جامع حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۸۳ ، کارگاه های آموزشی ، حمایتی و تولیدی معلولان موضوع ماده ۳ این قانون ، از شمول قانون کار جمهوری اسلامی ایران مستثنی خواهند بود .

به موجب ماده ۱۹۱ قانون کار ، کارگاه های کوچک کمتر از ده نفر را می توان بر حسب مصلحت ، موقتا از شمول بعضی از مقررات قانون کار مستثنی نمود . البته تشخیص مصلحت و موارد استثنا از شمول قانون کار موکول به آیین نامه ای است که با پیشنهاد شورای عالی کار به تصویب هیات وزیران خواهد رسید . طبق این آیین نامه اجرایی که در سال ۱۳۸۱ تدوین شده و در سال ۱۳۸۴ نیز تمدید شده است ، هیات وزیران کارگاه های کمتر از ده نفر را بر حسب مصلحت موقتا برای مدت سه سال از شمول قانون کار مستثنی کرده است . با توجه به اینکه در سال ۱۳۸۷ مهلت اجرایی این آیین نامه اجرایی به پایان رسیده و تمدید نشده است ، می توان استنباط کرد که طبق ماده یک قانون کار ، کلیه کارفرمایان و کارگران کارگاه ها مشمول قانون کار هستند .

بر اساس قسمت دوم ماده ۱۸۸ قانون کار ، کارگران کارگاه های خانوادگی که انجام کار در آنها منحصرا توسط صاحب کار و همسر و خویشاوندان نسبی درجه یک از طبقه اول وی انجام می شود ، مشمول این قانون نخواهند بود . با این حال ، برخی از مقررات مربوط به قانون کار همچون حفاظت فنی و بهداشت کار را که مربوط به کارگاه می باشد ، نمی توان نادیده گرفت و کارفرمایان کارگاه های خانوادگی نیز ملزم به رعایت آنها هستند .

برخی از نیروهای انسانی به لحاظ نوع شغل و فعالیتی که دارند نیز از شمول قانون کار مستثنی گردیده اند که این موارد استثنائی در ماده ۱۹۰ قانون کار مشخص شده است و بر اساس آن ، صیادان ، کارکنان حمل و نقل ، خدمه و مستخدمین منازل ، معلولین و کارگرانی که تمام یا قسمتی از مزد خود را از مشتری دریافت می کنند و کارگران کارهای متناوب را مشمول آیین نامه ای دانسته است که با تدوین شورای عالی کار به تصویب هیات وزیران می رسد .

بر اساس قانون خاص مربوط به شورای انقلاب مصوب ۱۳۵۹ ، کارکنان نهادهای انقلابی از قبیل جهاد سازندگی ، بنیاد شهید ، نهضت سواد آموزی ، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی مشمولان قانون کار نمی باشند . بنابراین کلیه اشخاصی که در یکی از نهادهای انقلابی کار می کنند از شمول قانون کار مستثنی شده اند .

یکی دیگر از موارد استثناء از شمول قانون کار ، کارگران بخش کشاورزی هستند که در ماده ۱۸۹ قانون کار مشخص شده اند . بر اساس این ماده در بخش کشاورزی فعالیت های مربوط به پرورش و بهره برداری از درختان میوه ، انواع نباتات ، جنگل ها ، مراتع ، پارک های جنگلی و نیز دامداری و تولید و پرورش ماکیان و طیور ، صنعت نوغان ، پرورش آبزیان و زنبور عسل و کاشت ، داشت و برداشت و سایر فعالیت ها در کشاورزی ، به پیشنهاد شورای عالی کار و تصویب هیات وزیران می تواند از شمول قسمتی از قانون کار معاف گردد .

بر اساس قانون حمایت از تاسیس و اداره مجتمع های بزرگ و متمرکز قالی بافی ، بافندگان شاغل در این گونه مجتمع های قالی بافی که در چارچوب یک قرارداد پیمانکاری با صاحب کارگاه کار می کنند ، به عنوان حقوق بگیر ، کارمند یا کارگر تلقی نمی شوند و جزء مشمولان قانون کار نیستند .

بر اساس بخشنامه وزیر کار و امور اجتماعی ، اعضای هیات علمی و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی از شمول قانون کار مستثنی خواهند بود و نمی توان آنها را به عنوان کارگر مشمول قانون کار محسوب نمود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد موارد استثنا از شمول قانون کار در کانال تلگرام موضوعات حقوقی عضو شوید . کارشناسان مرکز مشاوره حقوقی دینا نیز آماده اند تا با ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی دینا به سوالات شما عزیزان پیرامون موارد استثنا از شمول قانون کار پاسخ دهند .