از سیر تا پیاز داروی سیتالوپرام

سیتالوپرام یکی از داروهای پر تجویز برای درمان افسردگی می باشد که جزو داروهای مهارکننده انتخابی سروتونین است. این دارو در کنترل حملات هراس و ترس و پانیک نیز تجویز میشود.سیتالوپرام (citalopram) دارویی است که از آن برای درمان افسردگی استفاده می شود. این دارو می تواند سطح انرژی و احساس تندرستی را بهبود بخشد. سیتالوپرام یک داروی مهار کننده اختصاصی باز جذب سروتونین (به انگلیسی Selective serotonin reuptake inhibitor و به اختصار SSRI) است. این دارو به بازگشت تعادل سروتونین (یک ماده طبیعی خاص) در مغز کمک می کند.

سیتالوپرام با نام های تجاری سیپرام، سیتالکس، اکسی پرام، اسالپورام و سیپرامیل، در دو دوز ۲۰ میلی گرم و ۴۰ میلی گرم در دسترس می باشد.

نحوه ی مصرف سیتالوپرام:

-از آنجا که این دارو بر روی سیستم عصبی تاثیر دارد، مصرف آن باید به صورت مداوم و تحت نظر پزشک باشد. اگرچه ممکن است در چند هفته ی ابتدایی درمان احساس بهبودی در شما ایجاد نشود،با این حال درمان خودرا ادامه دهید و طبق برنامه ی منظم به پزشک خود مراجعه کنید و همچنین برای بهبود روند درمان کلیه ی مشکلات و سوالات خودرا از پزشک یا داروساز خود سوال بفرمایید .قطع این دارو به صورت ناگهانی و بدون نظر پزشک، می تواند عوارض نامناسبی از جمله بروز حمله ی تشنجی برای بیمار در برداشته باشد لذا قطع این دارو باید بصورت تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.-ممکن است پزشک شما درمان را با مقدار داروی کم شروع کند و پس از عادت کردن بدن،مقدار داروی شمارا افزایش دهد تا احتمال بروز عوارض ناشی از دارو کمتر شود.-در صورتی که این دارو بصورت ۱ عدد در روز برای شما تجویز شده باشد،می توانید آن را در هر زمان از روز که راحت ترید میل کنید. اما برای همه ی روزها زمان مشخصی تعیین کنید و دارو را منظم مصرف نمایید.-در صورتی که از این دارو جهت درمان حملات ترس (panic) استفاده می نمایید، ممکن است پزشک درمان را با مقدار کم دارو آغاز کند. به این خاطر که در برخی افراد در دوهفته ی نخست درمان با سیتالوپرام امکان بروز اضطراب یا افزایش آن وجود دارد. به همین دلیل بهتر است دارو با مقدار کم آغاز شود و به تدریج دوز آن افزایش یابد،لذا این دارو را دقیقا طبق دستورات پزشک مصرف نمایید و به مقدار مصرفی تاکید شده، دقت کنید.-این دارو به صورت قرص ۲۰ و ۴۰ میلی گرم و قطره خوراکی ۶۰ میلی گرم در یک میلی لیتر در ایران تولید می شود .-در صورت مصرف قطره خوراکی سیتالوپرام ، دارو را دقیقا به همان تعداد قطره که پزشک تجویز کرده است ،مصرف نمایید. مقدار داروی تجویز شده در آب یا آب پرتقال یا سیب بچکانید و خوب هم بزنید و بلافاصله مصرف نمایید.
-این دارو با غذا تداخل ندارد می توان قبل یا بعد از غذا آن را مصرف نمایید.
-در صورت فراموشی یک نوبت دارو بلافاصله آن را مصرف نمایید اما از دوبرابر کردن مقدار دارو در یک نوبت جداً خودداری نمایید.‎

اوور دوز
اگر کسی در اثر مصرف بیش از اندازه این دارو دچار علائمی مثل تنگی نفس یا بیهوشی شد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.

پیش از شروع مصرف سیتالوپرام:

-در صورت بارداری، اقدام به بارداری یا شیردهی به پزشک خود اطلاع دهید.
-در صورت سابقه مشکلات کبدی، کلیوی، قلبی(ضربان قلب نامنظم)، صرع، دیابت نوع ۲، مشکلات چشمی(مانند گلوکوم یا آب سیاه)، مشکلات خونی (خون ریزی)، تغییر خلق و خوی شدید (سرخوشی ناگهانی) حتما پزشک خود را مطلع سازید.
-اگر همزمان با تجویز این دارو تحت درمان با جریان الکتریکی قرار دارید (شوک درمانی) به پزشک خود اعلام نمایید.
-در صورت سابقه ی هرگونه حساسیت دارویی پزشک خود را مطلع کنید.
-در صورتی که در دو هفته ی اخیر داروهای ضد افسردگی از گروه مهار کننده ی مونو آمین اکسیداز (مانند سلژیلین، راسلژیلین، ترانیل سیپرامین و…) مصرف می کرده اید، حتما به پزشک خود یادآوری نمایید.
-از آنجا که این دارو می تواند در عملکرد داروهای دیگر در بدن اختلال ایجاد کند لازم است پیش از شروع مصرف لیستی از کلیه ی داروهای مصرفی خود در اختیار پزشک یا داروسازتان قرار دهید. (خصوصا دارو های قلبی ،ضد صرع، آنتی بیوتیک ها و ضد قارچ ها و داروهای آرامبخش)

عوارض شایع سیتالوپرام

عوارض گوارشی مانند احساس تهوع،سوء هاضمه، یبوست یا اسهال خصوصا در ابتدای مصرف سیتالوپرام شایع می باشد که با مصرف وعده های غذایی ساده و سبک و مصرف آب به مقدار کافی می توان شدت آنها را کاهش داد.
-در صورت احساس خواب آلودگی، ضعف و خستگی از رانندگی و انجام کارهایی که نیاز به احتیاط و تمرکز دارند خودداری نمایید .
-برای سردرد احتمالی ناشی از مصرف این دارو از داروساز خود درمورد داروی ضد درد مناسب سوال بفرمایید.
-خشکی دهان نیز از علائم مربوط به مصرف این دارو میباشد که با آدامس یا آبنبات فاقد شکر می توان آن را برطرف نمود .
-تغییرات خلق و خو مانند احساس اضطراب، پریشانی ،بی قراری و فراموشی و احساس لرزش ممکن است اوایل درمان با سیتالوپرام بروز کند که به مرور و در مدت چند روز برطرف می شوند امادر صورت ادامه دار شدن یا تشدید این علائم با پزشک خود صحبت کنید.
-در صورت اختلال در خواب، تعریق بیش از حد،کاهش اشتها یا تغییر وزن ناگهانی ،درد ،احساس گزگز انگشتان ،مشکلات جنسی، زنگ زدن گوش، ضربان‌نامنظم، آبریزش بینی یا خارش که ادامه دار باشد، با پزشک خود صحبت نمایید.

عوارض نادر اما مهم سیتالوپرام:

-سندرم سروتونین یا مسمومیت با سروتونین یک عارضه ی خاص مربوط به داروهای موثر برروی سطح سروتونین می باشد که اگرچه احتمال وقوع آن کم است اما در صورت عدم رسیدگی درمانی می تواند تهدیدکننده ی حیات باشد.
این عارضه ناشی از فعالیت بیش از اندازه ی سروتونین در بدن می باشد .در صورت مشاهده ی علایمی همچون احساس برافروختگی، تعریق، بی خوابی و بی قراری، سفت شدن یا گرفتگی عضلات، پریشانی و تغییرات خلق و خو فورا تا پیش از مصرف نوبت بعدی این دارو به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه نمایید.
-در صورتی که علائم حساسیت دارویی از جمله ضایعات قرمز و خارش دار پوستی ،تنگی نفس،ورم صورت یا لبها مصرف دارو را قطع نموده و به پزشک یا مرکز درمانی مراجعه کنید.

توصیه های دارویی سیتالوپرام:

-ممکن است در ۴ تا ۶ هفته ی نخست درمان با این دارو علائم بهبودی را در خود نبینید با این حال به مصرف دارو ادامه دهید.
-در مدت درمان با این دارو تحت نظر پزشک باشید تا پیشرفت درمانی شما بررسی شود.
-در ابتدای درمان با این دارو ممکن است افکار ناراحت کننده ی شما از گذشته بیشتر شوند اما نگران نباشید. باید بدانید که این افکار ناشی از مصرف این دارو و شروع اثر بخشی آن می باشند و به مرور زمان برطرف می شوند.
بهتر است در این موارد افکار خودرا با نزدیکان و یا مشاور و پزشک خود درمیان بگذارید و آگاهانه نسبت به برطرف کردن آنها اقدام نمایید .
-مصرف الکل در مدت درمان با این دارو می تواند احتمال بروز عوارض ناشی از این دارو را افزایش دهد.
-در صورتی که مبتلا به دیابت می باشید ، چک کردن قند خون روزانه نسبت به قبل ،از اهمیت بیشتری برخوردار است زیرا این دارو می تواند سطح قند خون شما را تغییر دهد .در صورت بروز این مشکل توصیه های لازم را از پزشک خود دریافت نمایید.
-پیش از دریافت یا شروع هر دارو، فرآورده گیاهی یا مکمل، خصوصاً داروهای ضد التهاب و تسکین دهنده درد، پزشک یا داروساز خودرا در جریان مصرف سیتالوپرام قرار دهید تا از بروز تداخلات دارویی جلوگیری کنید.
-مصرف دارو های تضعیف کننده ی اعصاب و کاربامازپین با این دارو نیاز به بررسی و تنظیم دوز مناسب توسط پزشک دارد.
-داروهای ضد افسردگی متنوع با اثرات متفاوت وجود دارند در صورتی که احساس می کنید این دارو مناسب شما نمی باشد می توانید با پزشک خود درباره تغییر دارو صحبت کنید اما از قطع درمان خودداری نمایید.
در مدت درمان بااین دارو حساسیت بدن شما به نور بیشتر خواهد شد لذا از قرار گرفتن در معرض نور مستقیم خودداری نمایید و از کرم های ضدآفتاب و عینک آفتابی استفاده کنید.

موارد مصرف سیتالوپرام

سیتالوپرام در درمان اختلالات افسردگی اختلالات وسواس و در درمان پانیک کاربرد دارد
مکانیسم اثر سیتالوپرام
این دارو باعث مهار انتخابی بازجذب سرتونین در سلول های مغزی می گردد. این گروه از داروها با نام داروهای SSRIs شناخته می شوند.
فارماکوکینتیک سیتالوپرام
سیتالوپرام براحتی از طریق دستگاه گوارشی جذب شده و حداکثر غلظت پلاسمایی آن پس از ۴-۲ ساعت از مصرف خوراکی دارو حاصل می شود. بطور وسیعی در بدن پخش می شود و میزان باند پروتئینی آن پایین است. از طریق دمتیلاسیون، دآمیناسیون و اکسیداسیون به متابولیتهای فعال و غیر فعال متابولیزه می شود. استیل سیتالوپرام یکی از متابولیتهای فعالی است که از دمتیلاسیون سیتالوپرام حاصل می شود از طریق ایزوآنزیم های سیتوکروم,CYP2C19, P-450, CYP3A4 حاصل می شود. نیمه عمر دفعی آن حدود ۳۳ ساعت است. عمدتاً (۸۵%) از طریق کبد و مابقی از طریق کلیه دفع می شود. حدود ۱۲% دوز روزانه در ادرار به صورت داروی تغییر نیافته دفع می شود. با غلظت بسیار پایین در شیر مادر وجود دارد.
عوارض جانبی سیتالوپرام

عوارض شایع
سیستم اعصاب مرکزی: خواب آلودگی، بی خوابی
پوستی: افزایش تعریق
گوارشی: تهوع، خشکی دهان
عوارض نسبتا شایع (%۱۰-۱):
قلبی عروقی: طولانی شدن فاصله QT در الکتروکاردیوگرام، افت فشارخون، افت فشارخون وضعیتی، تاکی کاردی، برادی کاردی
سیستم اعصاب مرکزی: خستگی، اضطراب، آژیتاسیون، خمیازه، فراموشی، آپاتی (بی اعتنایی)، گیجی، افسردگی، فقدان تمرکز، میگرن، خواب رفتگی اندام
پوستی: راش پوستی، خارش
غدد درون ریز و متابولیسم: کاهش میل جنسی، آمنوره، افزایش وزن، کاهش وزن
گوارشی: اسهال، سوء هاضمه، بی اشتهایی، استفراغ، درد شکمی، اختلال چشایی، نفخ، افزایش اشتها، ریزش غیرارادی بزاق (سیالوره)
ادراری تناسلی: اختلال انزال، قاعدگی دردناک، ضعف جنسی
عصبی، عضلانی و اسکلتی: لرزش، درد مفاصل، درد عضلانی
چشمی: اختلالات تطابق
کلیوی: پر ادراری
تنفسی: رینیت، عفونت مجاری تنفسی فوقانی، سینوزیت، سرفه
متفرقه: تب

تداخلات دارویی سیتالوپرام

مشخصات کلی تداخلات:
– سوبسترای CYP2C19
– سوبسترای CYP3A4
– مهارکننده CYP2D6 (ضعیف)
– تشدید اثرات ضد پلاکت
– تشدید اثرات تضعیف‌کننده CNS
– تشدید هیپوناترمی
– کاهش آستانه تشنج
– افزایش فاصله QT (شناخته‌شده)
– تشدید اثرات سروتونرژیک

تداخلات رده X (پرهیز):
بروموپرید، داپوکستین، اس سیتالوپرام، فکسینیدازول، لینزولید، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی‌ها)، پیموزاید، عوامل طولانی کننده QT (با بالاترین خطر)، راساژیلین، سلژلین، اوروکیناز

کاهش اثرات داروها توسط سیتالوپرام:

آیوفلوپان ید ۱۲۳، فرآورده‌های تیروئید

کاهش اثرات سیتالوپرام توسط داروها:

کاربامازپین، القاکننده‌های متوسط و قوی CYP3A4، سیپروهپتادین، دابرافنیب، دفراسیروکس، انزالوتامید، اردافیتینیب، گیلتریتینیب، لوماکافتور و ایواکافتور، میتوتان، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، ریفامپین، ساریلومب، سیلتوکسیمب، گیاه علف چای، توسیلیزومب

افزایش اثرات داروها توسط سیتالوپرام:

داروهای با خاصیت ضد پلاکت، داروهای کاهنده قند خون، داروهای ضد انعقاد، داروهای ضد سایکوز، آپیکسابان، آسپیرین، بمیپارین، برکسانولون، سفالوتین، کلاژناز (سیستمیک)، دابیگاتران اتکسیلات، دئوکسی کولیک اسید، دسموپرسین، دمپریدون، فرآورده‌های حاوی دوکسپین، دولوکستین، ادوکسابان، انوکساپارین، اس سیتالوپرام، فلوکستین، فلووکسامین، گیلتریتینیب، هالوپریدول، هپارین، هیدروکسی کلروکین، ایبریتومومب تیوکستان، لوفکسیدین، متیلن بلو، مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز (ضدافسردگی‌ها)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (انتخابی COX-2)، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (غیرانتخابی)، اوبینوتوزومب، اکسی تریپتان، مهارکننده‌های کیناز طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، عوامل متفرقه طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، مهارکننده‌های قوی CYP3A4 طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، راساژیلین، ریواروکسابان، سالیسیلات ها، مهارکننده‌های انتخابی باز جذب سروتونین، سلژلین، تضعیف‌کننده‌های CNS سروتونرژیک غیر اپیوئیدی، مهارکننده‌های باز جذب سروتونین/ نوراپی نفرین، دیورتیک های تیازیدی و شبه تیازیدی، داروهای ترومبولیتیک، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، اوروکیناز، آنتاگونیست های ویتامین کا، وریکونازول

افزایش اثرات سیتالوپرام توسط داروها:

آکالابروتینیب، الکل (اتیل)، آلموتریپتان، آلوسترون، آمیسولپرید (خوراکی)، آمفتامین‌ها، داروهای ضد تهوع (آنتاگونیست ۵HT3)، بروموپرید، بوپروپیون، بوسپیرون، سایمتیدین، سیکلوبنزاپرین، تضعیف‌کننده‌های CNS، سیکلوبنزاپرین، مهارکننده‌های متوسط CYP2C19، داپوکستین، دکس متیل‌فنیدات – متیل‌فنیدات، دکسترومتورفان، التریپتان، مشتقات ارگوت، اس سیتالوپرام، اس امپرازول، امولسیون‌های چرب (بر پایه روغن ماهی)، فنفلورامین، فکسینیدازول، فلوکونازول، فلوکستین، فلووکسامین، گلوکزآمین، گیاهان (با خاصیت ضد انعقاد/ ضد پلاکت)، هیدروکسی کلروکین، ایبروتینیب، اینوترسن، لاسمیدیتان، لیماپروست، لینزولید، لوفکسیدین، لورکاسرین (از بازار دارویی ایالات‌متحده جمع‌آوری‌شده)، متاکسالون، متی‌روسین، مولتی ویتامین/ فلورید (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)، مولتی ویتامین/ مینرال (حاوی ویتامین‌های آ، ای و بدون آهن)، نفازودون، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (موضعی)، اسیدهای چرب امگا-۳، امپرازول، اندانسترون، آگونیست های اپیوئیدی، اوزانیمود، پنتامیدین (سیستمیک)، پنتوسان پلی سولفات سدیم، پنتوکسی فیلین، پیموزاید، آنالوگ‌های پروستاسیکلین، عوامل طولانی کننده QT (با بالاترین خطر)، داروهای ضد سایکوز طولانی کننده فاصله QT (با خطر متوسط)، داروهای آنتی آریتمی کلاس IC طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، مهارکننده‌های متوسط CYP3A4 طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، آنتی‌بیوتیک‌های کینولونی طولانی کننده QT (با خطر متوسط)، راموسترون، سافینامید، سلومتینیب، داروهای سروتونرژیک (با خطر بالا، متفرقه)، اوپیوئید های سروتونرژیک (با خطر بالا)، آگونیست های گیرنده ۵-HT1D سروتونین (تریپتان ها)، گیاه علف چای، گیاه اسپند، تیپراناویر، ترامادول، داروهای ضدافسردگی سه حلقه‌ای، ویتامین ای (سیستمیک)، وریکونازول، زانوبروتینیب

تداخل با غذا:

ذکر نشده است.

هشدار ها سیتالوپرام

احتیاطات: در بیماران مسن دوز دارو بایستی در پایین ترین دامنه درمانی که حداکثر ۴۰ میلی گرم در روز است نگاه داشته شود. این دارو بایستی به تدریج قطع شود تا خطر علائم ترک کاهش یابد.
در بیماران دچار اختلالات کبدی بایستی دوز دارو در پایین ترین حد دامنه درمانی قرار گیرد. مثلاً در افسردگی دوز معمول بایستی در حد ۲۰ میلی گرم روزانه نگاه داشته شود.
اگرچه اطلاعات کافی در مورد میزان مجاز دوز تجویزی در بیماران دچار اختلال شدید کلیوی وجود ندارد ولی در بیماران با اختلال کلیوی خفیف تا متوسط نیازی به تنظیم دوز نیست.
دارو های هم گروه سیتالوپرام
اس سیتالوپرام
فلوکستین
فلووکسامین
پاروکستین
سرترالین