عمل جایگزین لیزیک برای افراد با قرنیه نازک و چشم خشک
در صورتی که قصد لیزیک دارید اما بنا به دلایلی هم چون نازکی قرنیه چشم و خشکی چشم پزشک این جراحی را برای شما مناسب نمی داند می توانید جراحی جایگزین به اسم پی آر کی را انجام دهید. به صورت خلاصه می توان گفت این درمان کندتر از لیزیک است و زمان بهبود در ان طولانی تر خواهد بود.
عمل PRK (پی آر کی) نوعی عمل چشم انکساری است که برای درمان مشکلات چشمی مانند دوربینی، نزدیک‌بینی و آستیگماتیسم تجویز می‌شود. عمل پی آر کی نخستین جراحی با لیزر برای درمان مشکلات ضعف بینایی به شمار می‌رود که پیش از آمدن روش پرطرفدار لیزیک، کاربرد داشت. انواع مختلفی از عمل چشم برای رفع مشکلات مختلف چشم وجود دارد. برخی از انواع جدیدتر عمل چشم مانند لیزیک و دیگر عمل‌های چشم با لیزر امروزه جایگزین PRK شده‌اند، اما نه‌طور کامل. این عمل مزایای خاص خود را دارد و هنوز هم برای برخی بیماران توصیه می‌شود. در این روش از جراحی چشم که با لیزر انجام می‌شود، با استفاده از لیزر اگزایمر، شکل قرنیه تغییر می‌یابد تا نور بتواند وارد چشم شود و روی شبکیه متمرکز شود.
عمل پی آر کی که به انگلیسی به آن فوتوریفرکتیو کراتکتومی (PhotoRefractive keratectomy /PRK) گفته می‌شود، نوعی عمل جراحی لیزر چشم است که با اصلاح خطای انکساری چشم مثل آستیگماتیسم، نزدیک‌بینی و دوربینی، بینایی را بهبود می‌بخشد. فرد بیمار بسته به نیاز و مشکلات چشمی می‌تواند عمل پی آر کی را در یک چشم یا برای هر دو چشم انجام دهد. برخی افراد می‌توانند برای رفع مشکلات چشمی هرکدام از روش‌های جراحی پیشنهادی را انجام دهد، اما عده‌ای هم وجود دارند که باید بین عمل جراحی پی آر کی و لیزیک یکی را انتخاب کنند. بیمار برای اینکه بهترین و مناسب‌ترین روش جراحی را انتخاب کند، باید بداند عمل پی آر کی چطور انجام می‌شود و چه تفاوتی با عمل لیزیک چشم دارد.
در عمل پی آر کی جراح لایه یک لایه‌ی بسیار نازک از بافت قرنیه یعنی اپیتلیوم را برمی‌دارد تا به بافت زیر دسترسی داشته باشد. جراح این کار را با لیزر یا با استفاده از محلول الکل و چاقوی ظریف جراحی به‌طور دستی انجام می‌دهد. تفاوت PRK با لیزیک هم در همین مرحله است. بافت برداشتهشده در این مرحله بسیار نازک‌تر از فلپی است که در عمل لیزیک بریده می‌شود و لایه استروما در آن وجود ندارد. مرحله‌ی بعد در عمل پی آر کی جراح از لیزر برای اصلاح سطح قرنیه در نقاط مشخصی که از قبل برنامه‌ریزی شده‌اند، استفاده می‌کند. بافت اپی تلیوم که در ابتدا برداشته شده‌است در طی چند روز آینده خود ترمیم می‌شود. و به همین علت هم زمان نقاهت عمل پی آر کی کمی طولانی‌تر است. این عمل بسیار دقیق است و برای کسانی که برای عمل لیزیک مناسب نیستند، گزینه‌ای عالی است.
تفاوت عمل PRK با عمل لیزیک
عمل PRK و لیزیک، هر دو برای رفع مشکلات بینایی چشم با تغییر شکل قرنیه توسط لیزر طراحی شده‌اند. مدت زمان انجام این عمل‌ها تقریبا یکسانی دارند. همان‌طور که در قسمت قبل گفتیم یکی از تفاوت‌های اساسی عمل PRK و لیزیک در مرحله‌ی ابتدایی عمل است. در عمل لیزیک یک فلپ نازک در بافت قرنیه ایجاد می‌شود. سپس این فلپ برداشته می‌شود تا به لایه زیرین دسترسی ایجاد شود و بعد از اصلاح انحنای قرنیه، فلپ دوباره سر جایش گذاشته می‌شود.
اما همان‌طور که گفتیم در روش PRK لایه نازک سطحی قرنیه با استفاده از لیزر یا به‌صورت دستی برداشته می‌شود تا لایه زیرین توسط لیزر اصلاح شوند. این لایه دیگر به جای خود برگردانده نمی‌شود، بلکه در چند روز بعد از عمل توسط خود بدن ترمیم می‌شود.
تفاوت اصلی عمل پی آر کی با عمل لیزیک و لازک در همین است که لایه نازکی که در عمل پی آر کی برداشته می‌شود، بسیار نازک‌تر از عمل لیزیک است.
تا اینجا متوجه شدیم که مدت نقاهت عمل لیزیک کوتاه‌تر از PRK است. در لیزیک عمل نفوذ لیزر بیشتر است. یعنی اینکه اگر قرنیه شما نازک باشد، بعد از لیزیک این مسئله وخیم‌تر می‌شود. ازاین‌رو PRK برای کسانی که قرنیه نازک‌تری دارند مناسب‌تر است. همچنین در PRK قرنیه کمتر دستکاری می‌شود و برای کسانی که سبک زندگی فعال‌تری دارند مناسب‌تر است. علاوه‌بر‌این خطرات و عوارض فلپ در عمل پی آر کی وجود ندارد، اما به‌دلیل لایه‌ی اپیتلیوم برداشتهشده، احتمال عفونت یا کاهش بینایی در روزهای ابتدایی بعد از عمل وجود دارد. از این نظر لیزیک یک قدم جلوتر است و بهبود وضعیت بینایی در لیزیک سریع‌تر اتفاق می‌افتد.
دیگر تفاوت عمل پی آر کی با عمل لیزیک به تثبیت بینایی و بهبود دید مربوط می‌شود. بهبود در روش PRK معمولا تدریجی بوده و تا چند هفته طول می‌کشد. البته عمل پی آر کی هم مزایای خود را دارد که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. عمل لیزیک به‌دلیل آنکه با لیزر فمتوسکند انجام شده، به نسبت عمل لازک و پی آر کی هزینه بالاتری دارد.
عمل لازک نسخه‌ی تغییریافته‌ی عمل پی آر کی است. تفاوت عمل لازک با PRK در این است که در لازک به‌جای برداشتن لایه اپیتلیوم خارجی قرنیه، لایه اپیتلیوم با استفاده از یک وسیله جراحی به نام ترفاین برداشته می‌شود. این لایه در طول جراحی حفظ می‌شود و در پایان عمل روی سطح چشم گذاشته می‌شود.
روند بهبود لایه اپیتلیوم چشم در عمل لازک سریع‌تر از عمل پی آر کی است، به‌همین دلیل محبوبیت بالاتری نسبت به پی آر کی دارد. تفاوت عمل لیزیک و لازک در ضخامت برش فلپ است. در روش لیزیک ضخامت این برش حدود ۱۰۰ تا ۱۸۰ میکرون است. اما در روش لازک نزدیک به ۵۰ میکرون می‌رسد.
در عمل جراحی لیزیک جراح قسمتی از لایه استروما و اپیتلیوم را برش می‌زند و بلند می‌کند. اما در عمل لازک و پی آر کی جراح صرفا لایه اپیتلیوم را برمی‌دارد.
چه کسانی می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند؟
اگر این سؤال برایتان پیش آمده که چه کسانی می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند؟ باید بگوییم آن دسته از افرادی که قرنیه نازک دارند یا شکل قرنیه‌شان نامنظم است، گزینه مناسبی برای انجام عمل لیزیک و لازک نیستند.
بهترین گزینه برای کسانی که نمی‌توانند لیزیک انجام دهند، عمل پی آر کی است. بیمارانی که از عوارض عمل لیزیک رنج می‌برند یا افرادی که پس از انجام این عمل‌ها قصد بهبود بینایی خود را دارند هم می‌توانند عمل پی آر کی انجام دهند.
به‌طورکلی، برای افرادی که در ادامه اشاره می‌کنیم، عمل پی آر کی قابل انجام است:
افرادی که به‌دلیل داشتن چشم‌های ریز و فرورفته، با ریسک بالاتر بروز عوارض فلپ قرنیه مواجه هستند.
آتش‌نشان‌ها، پلیس‌ها و افرادی که ورزش رزمی انجام می‌دهند و احتمال آسیب‌دیدگی بالاتری دارند.
آنهایی که نگران تشکیل فلپ قرنیه هستند.
بیمارانی که قبلا عمل جراحی قرنیه داشته‌اند.
افرادی که از مشکل نزدیک‌بینی رنج می‌برند.
مزایا و معایب عمل PRK
عمل پی آر کی مانند هر عمل چشم دیگری مزایا و معایبی دارد. قبل از انتخاب بهترین روش عمل چشم، در مورد انواع روش‌ها و مزایا و معایب هر روش به‌دقت مطالعه کنید. در ادامه می‌توانید با مزایا و مهایت عمل چشم PRK اشنا شوید.
مزایای عمل PRK
عمق برش در عمل پی آر کی با استفاده از لیزر به نسبت عمل لیزیک کمتر است.
عمل پی آر کی مناسب افرادی است که قرنیه نازک دارند.
عوارض و خطری برای فلپ قرنیه ندارد.
ریسک کاهش ضخامت قرنیه را کم می‌کند.
معایب عمل PRK
زمان ریکاوری عمل پی آر کی به نسبت عمل لیزیک طولانی‌تر است.
زمان بهبودی کامل در عمل پی آر کی طولانی است.
ریسک عفونت، التهاب و زخم در عمل پی آر کی بیشتر است.
در روزهای اولیه بعد از عمل پی آر کی، معمولا ناراحتی چشم به نسبت عمل لیزیک بیشتر است.
PRK SURGERY
عمل PRK برای کسانی که قرنیه نازک دارند یا فعالیت‌های ورزشی و خطرناک دارند مناسب‌تر است.
عمل جراحی PRK چگونه انجام می‌شود؟
جراحی پی آر کی به‌صورت سرپایی انجام می‌شود و خبری از بیهوشی نیست. فقط داروی آرام‌بخش خفیفی تجویز می‌شود تا در حین عمل برای بیمار مشکلی به وجود نیاید. متخصص چشم‌پزشک، چشم را با قطره بی‌حس می‌کند، سپس پلک‌ها را با نگهدارنده مخصوصی به نام اسکولوم پلک باز نگه می‌دارد تا جلوی پلک زدن را بگیرد. سپس جراح با استفاده از تیغ یا لیزر، یک لایه نازک از قرنیه را برمی‌دارد و بعد با کمک لیزر اگزایمر، تغییر شکل قرنیه را انجام می‌دهد.
بیمار مدت کوتاهی باید به نور هدف نگاه کند. کل فرآیند عمل پی آر کی برای هر دو چشم نزدیک به ۱۵ دقیقه خواهد بود. به این ترتیب معمولا عمل هر دو چشم را می‌توان در یک روز انجام داد و برای هر چشم حدود ۵ دقیقه زمان کافی است. البته برخی بیماران ترجیح می‌دهند که عمل پی آر کی چشم دوم را در فاصله یک یا دو هفته‌ای انجام دهند. پس از پایان عمل، روی چشم با لنز تماسی پانسمان می‌گردد و بعد از اینکه لایه اپیتلیوم بهبود یافت، پانسمان برداشته می‌شود.
چشم‌پزشک در معاینات اولیه قبل از انجام عمل PRK وضعیت چشم را ارزیابی می‌کند که عبارت‌اند از:
اندازه‌گیری مردمک چشم
بررسی رطوبت چشم‌ها: به‌دلیل آنکه ممکن است بعد از جراحی، سندرم خشکی چشم به‌وجود بیاید، جراح رطوبت چشم‌ها پیش از عمل پی آر کی را اندازه می‌گیرد.
انحنای قرنیه: منحنی‌های سطح جلوی چشم با ابزار نگاشت قرنیه اندازه‌گیری می‌شوند.
اندازه‌گیری و بررسی ضخامت قرنیه.
از دیگر اقدامات قبل از عمل پی آر کی بررسی وضعیت سلامت عمومی، سابقه پزشکی و داروهایی است که بیمار مصرف می‌کند. معمولا توصیه می‌شود بیمار چند روز قبل از عمل، از لنز چشم استفاده نکند. چراکه استفاده از لنز موجب تغییر شکل طبیعی قرنیه‌ها می‌شود.
مراقبت‌های بعد از عمل PRK
بهتر است روز عمل تنها نباشید و با همراه به مطب یا درمانگاه و بیمارستان بروید. چراکه دیدتان بعد از عمل prk واضح نیست و برای راه‌رفتن به کمک نیاز خواهید داشت. بهتر است بعد از عمل پی آر کی از چشم‌تان زیاد استفاده نکنید و به آن استراحت بدهید. کتاب خواندن و تماشای تلویزیون هم توصیه نمی‌شود. معمولا پزشک بعد از عمل قطره چشمی و مسکن تجویز می‌کند. قطره چشم در روند بهبود و ترمیم قرنیه مؤثر است و مسکن‌ها هم برای کاهش درد مصرف می‌شوند. اما اگر شدت درد زیاد باشد و بیش از دو روز بعد از عمل طول بکشد، حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید. چراکه درد طولانی‌مدت می‌تواند نشانه خطرناکی باشد.
حمام‌کردن پس از عمل PRK مشکلی ندارد، اما باید از محافظی برای چشم استفاده کنید تا صابون و شامپو وارد چشم نشوند. توصیه می‌شود در فاصله بهبود بعد از عمل از لوسیون‌ها و لوازم آرایشی استفاده نکنید. تا روز چهارم معمولا بانداژ لنز چشمی همچنان باید روی آن باقی بماند تا آسیبی به قرنیه نرسد.
از دیگر اقدامات بعد عمل پی آر کی که چشم‌پزشک بیمار را از آن منع می‌کند، ورزش است. به‌طور کلی ورزش سبک و سنگین و انجام فعالیت‌های سنگین در این دوره توصیه نمی‌شود، چراکه تأثیر منفی بر بینایی چشم خواهد داشت. همچنین ممکن است عرق ناشی از ورزش وارد چشم تازه‌عمل‌شده شود.
پزشک در تجویز مراقبت‌های بعد از عمل پی آر کی چشم به بیمار توصیه می‌کند تا مدتی حتما از عینک آفتابی استفاده کند. زیرا قرار گرفتن در معرض نور خورشید می‌تواند با زخم‌کردن قرنیه، منجر به مشکلات بینایی شود. مالیدن چشم هم از دیگر مراقبت‌ها و ممنوعیت‌های بعد از عمل پی آر کی چشم به شمار می‌رود که می‌تواند به قرنیه آسیب برساند.کل مدت عمل PRK برای هر دو چشم حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد.
عوارض عمل PRK
از جمله عوارض شایع چند روز پس از عمل پی آر کی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
درد چشم
احساس سوزش و خشکی چشم
خارش چشم
آبریزش از چشم
حساسیت به نور
تاری دید
احساس جسم خارجی در چشم و تماس مکرر آن با چشم.
معمولا بیماران پس از عمل پی آر کی تا چند روز، شب‌ها هاله‌ای دور چراغ روشن می‌بینند. البته بیشتر این عوارض طولانی‌مدت نیستند و در فاصله کوتاهی پس از عمل برطرف می‌شوند. اگر در مدت زمان کوتاهی این احساس را داشته باشید، چندان غیر طبیعی نیست. ولی در بلند مدت باید حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
از جمله عوارض نادر عمل پی آر کی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عفونت
تاری دید بعد از مدت زمان طولانی از عمل
کم و زیاد شدن بینایی تا چند ماه پس از عمل
حساسیت به نور بعد از مدت طولانی
زخم شدن قرنیه
از دست رفتن بینایی.
PRK SIDE EFFECTS
خشکی چشم یکی از عوارض شایع عمل PRK است که بعد از مدتی از بین می‌رود.
سؤالات متداول شما
اگر به این فکر می‌کنید که عمل PRK را انجام بدهید، احتمالا سؤالات زیادی در ذهن شما می‌چرخد. تصور اینکه بخواهید عملی روی چشم انجام دهید، کمی نگران‌کننده است. یک راه برای کمترکردن این نگرانی‌های تحقیق و بررسی دقیق است. در این مطلب سعی کردیم به برخی از سؤالات شما جواب دهیم. در ادامه هم به تعدادی از سؤالات باقی‌مانده جواب می‌دهیم.
تاری دید از عوارض پی آر کی است؟
باید بگوییم که بله؛ به‌هر حال جراح یک لایه از اپی تلیوم قرنیه شما را برداشته است و آن را به حال خود رها کرده‌است تا ترمیم شود و تا زمان ترمیم کامل آن ممکن است دچار تاری دید باشید.
آیا خشکی چشم از عوارض پی آر کی است؟
خشکی چشم هم یکی از عوارض همه‌ی عمل‌های چشم با لیزر است، پس بهتر است خودتان را برای خشکی چشم تا مدتی بعد از عمل آماده کنید. البته نگران نباشید پزشک قطره یا ژل‌هایی را برای شما تجویز می‌کند تا مشکل خشکی چشم را به حداقل برساند.
هزینه عمل پی آر کی چقدر است؟
با توجه به مرکزی که عمل PRK چشم در آن انجام می‌شود و بیمه‌ای که فرد بیمار را تحت پوشش قرار می‌دهد، هزینه عمل متغیر است و حدود ۴ تا ۵.۵ میلیون تومان خواهد بود. البته باید هزینه آزمایش‌های قبل عمل را هم در نظر بگیرید. به‌علاوه اینکه اعتبار و مهارت جراح هم تأ ثیر مستقیمی بر هزینه عمل PRK خواهد داشت.
میزان موفقیت و ماندگاری نتایج پی آر کی چقدر است؟
موفقیت و ماندگاری نتایج پی آر کی و لیزیک تقریبا نزدیک به هم است و معمولا بیشتر بیماران پس از عمل به دید کامل دست پیدا می‌کنند. البته ممکن است برخی افراد همچنان از عینک یا لنز استفاده کنند، اما قدرت بینایی‌شان به‌مراتب بهتر می‌شود.
برای عمل پی آر کی به چه دکتری مراجعه کنیم؟
مشخصا باید یه یک چشم پزشک مراجعه کنید. حتما جراح چشم مجرب و ماهری را انتخاب کنید و از مهارت و تجربه‌اش مطمئن شوید. چراکه قرار است یکی از اندام‌های حساس و حیاتی‌تان را به تیغ دست آن جراح بسپارید.
