همه چیز درباره بیماری تیز شدن گوش ها و اذیت از صداها
در این بیماری، صدا‌هایی که برای سایرین طبیعی، هنجار و حتی خوشایند به شمار می‌آیند، برای بیمار غیر قابل تحمل، ناخوشایند و اذیت کننده هستند. به نوعی می‌توان این اختلال را یک نوع عدم تحمل صدا‌های عادی توصیف کرد.فراشنوایی یا پرشنوایی (هایپراکوزیس) یکی از بیماری‌های گوش داخلی است. فرد صدا‌های عادی را بیش از حد بلند می‌شنود به طوری که صداها برای بیمار آزار دهنده محسوب می‌شود.
علائم هایپراکوزیس به شرح زیر هستند:
-افسردگی
-اضطراب
-گوش درد
-مشکل در برقراری ارتباط با سایرین
-مشکلات در روابط فردی و بین فردی
این بیماری‌ها به طور معمول به دلیل آسیب‌ها یا عوارض حاصله روی حلزون شنوایی ایجاد می‌شود.
شاید در ذهن برخی افراد حلزون شنوایی یک عضو بسیار حساس و توانمند به نظر برسد که توانایی کنترل صدا و حس شنوایی را از همه جهت داراست. متاسفانه برخلاف این باور، حلزون شنوایی چنین نیست. برخی بیماری‌ها و عوارض هستند که می‌توانند به حلزون گوش به راحتی لطمه بزنند و امکان کنترل شدت احساس صداها را دچار اختلال کنند. به عبارت دیگر، برخی بیماری‌ها روی مسیر‌های کنترل شنوایی در حلزون گوش تاثیر مخرب گذاشته اند و این اختلال باعث شده است حلزون شنوایی نتواند روی شدت احساس صدا‌های شنیده شده کنترل لازم را داشته باشد.
اما چه عواملی باعث ایجاد آسیب در حلزون شنوایی می‌شوند:
-لابیرنتیت
-عفونت و التهاب ناشی از استقرار عفونت ویروسی در حلزون شنوایی
-برخی از دارو‌ها مانند مصرف درازمدت و مداوم دیازپام
-قرار گرفتن در معرض سر و صدای بسیار زیاد برای مدت مدید
-ناهنجاری مفصل گیجگاهی فکی که بیشتر با مخفف انگلیسی آن مشهور است: مشکلات TMJ
-سردرد‌های میگرنی
-برخی از انواع صرع در خردسالی
-سندروم خستگی مزمن
-افسردگی
-اوتیسم
-برخی جراحی‌ها روی فک و صورت
-اختلال استرس پس از یک حادثه که در زبان انگلیسی به آن Post-Traumatic Stress Disorder یا به صورت مخفف PTSD گفته می‌شود
تمام موارد بالا می‌توانند باعث ناخوشایند شدن صدا‌های معمول برای بیماران شوند.
واکنش بیماران در برابر هایپراکوزیس (پرشنوایی) چگونه است؟
بیمار در ابتدا متوجه این نیست که صداها معمولی هستند و فقط اوست که از احساس شدیدتر این صداها رنج می‌برد. در نتیجه، به تدریج از صداها خودش را دور می‌کند. به عنوان نمونه، ممکن است از قطعاتی که برای انسداد مجرای گوش تهیه شده و در اصطلاح به آن‌ها «مولد گوش» یا همان قالب گوش یا در زبان انگلیسی ear mold گفته می‌شود، استفاده نماید. به عبارت دیگر، بیمار تلاش می‌کند که با استفاده از انواع موانع فیزیکی جلوی رسیدن صدا به گوش را بگیرد. آیا این کار اثر مثبت در سیر طبیعی هایپراکوزیس دارد؟هایپراکوزیس (فراشنوایی)
پاسخ منفی است. هر چه افراد مبتلا به هایپراکوزیس خودشان را از صدا‌های عادی دور کنند، حسگر‌های شنوایی، رشته‌های عصبی و مناطق مربوط به حس شنوایی در مغز کمتر و کمترخودشان را با صدا‌های طبیعی تطبیق می‌دهند. برعکس، افراد مبتلا به هایپراکوزیس، لازم است خود را بیشتر و بیشتر در معرض صدا‌های معمولی قرار دهند. این امر باعث می‌شود، سیستم عصبی و مغز در مناطقی که مربوط به حس شنوایی و تعبیر آن است، روز به روز بیشتر خودش را با سیگنال‌های عصبی صدای عادی تطبیق دهد. بدین ترتیب، امکان تحمل صدا‌های طبیعی و کاهش عذاب بیماران در برابر اصوات معمول کمتر خواهد شد.
پس می‌بینیم دستگاه شنوایی، از جمله حلزون شنوایی و سیستم عصبی فرد مبتلا به هایپراکوزیس باید هر چه بیشتر در معرض صدای طبیعی قرار گیرد، تا برای تنظیم و مدیریت آن آمادگی بیشتری پیدا کند. پس محافظت از صدا، نه تنها مشکل این بیماران را حل نخواهد کرد بلکه برعکس، ممکن است باعث تشدید آزار ناشی از صدا‌های طبیعی شود.
تشخیص هایپراکوزیس (فرا شنوایی)
اگر کسی به احتمال ابتلا به بیماری فراشنوایی یا هایپراکوزیس شک دارد، بهتر است به یک پزشک مراجعه کند. پزشک متخصص جراحی گوش و حلق و بینی بهترین گزینه برای مراجعه چنین بیمارانی به شمار می‌رود.
پزشک معالج درباره شرح حال و چگونگی آغاز و پیشرفت علائم از بیمار سوالاتی خواهد پرسید و ممکن است درباره سایر عواملی که به عنوان علل ایجاد یا آغاز هایپراکوزیس (پرشنوایی) مطرح هستند، از فرد سوال کند. پس از انجام معاینه کامل گوش و شرح حال بیماری، تست‌هایی ممکن است برای فرد درخواست شود. آزمون شنوایی سنجی یکی از این تست هاست که در تشخیص هایپراکوزیس یا فراشنوایی نقش مهمی دارد.
درمان هایپراکوزیس (فراشنوایی)
برای این که درباره درمان این بیماری گزینه‌های مناسب به هر بیمار ارائه شود، لازم است درباره علت ایجاد هایپراکوزیس یا همان پرشنوایی اطلاعات بیشتری جمع آوری شود.
اگر بیمار به دلیل ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای دچار پرشنوایی یا هایپراکوزیس شده باشد با درمان بیماری زمینه‌ای مشکل پرشنوایی به طور طبیعی برطرف می‌شود.
برخی از بیماری ها، به ویژه بیماری‌های گوش داخلی وجود دارند که به طور ثانویه ممکن است در برخی از بیماران باعث ایجاد فراشنوایی یا هایپراکوزیس شوند. در زیر به برخی از این بیماری‌ها اشاره می‌شود:
-بیماری منییر
-هیدروپس
در بیماری هیدروپس به هر دلیل فشار مایع داخل حلزون شنوایی که به اندولنف معروف است، بالا می‌رود. ازدیاد فشار اندولنف باعث ایجاد علائم مختلف شده که یکی از آن‌ها هایپراکوزیس است. اگر علت هیدروپس مشخص گردد و برطرف شود، به طور طبیعی هایپراکوزیس یا پرشنوایی ناشی از آن هم از بین خواهد رفت.
به عبارت دیگر در مواردی که با هایپراکوزیس ثانویه رو به رو هستیم، درمان بیماری زمینه‌ای علائم پرشنوایی را درمان خواهد کرد.
اما اگر علت ایجاد هایپراکوزیس یا پرشنوایی قابل درمان نباشد، آن وقت گزینه‌های دیگری برای درمان این بیماری مطرح می‌شود. درمان با بازخورد یا فیدبک و شناخت درمانی ( cognitive therapy ) یکی از روش‌های درمانی موثر روی هایپراکوزیس است.
درمان‌های فوق در واقع، به نوعی آموزش تنظیم محرک‌های شنوایی به شمار می‌رود.
یکی دیگر از روش‌های درمان هایپراکوزیس استفاده از درمان‌های صوتی است. در این حالت، بیماران به مراکز شنوایی سنجی فرستاده می‌شوند. کارشناس شنوایی سنجی با درمان صوتی می‌تواند باعث کاهش و تخفیف علائم هایپراکوزیس شود.
در این روش که به آن حساسیت زدایی صوتی (sound desensitization) گفته می‌شود، کارشناس شنوایی سنجی به فرد کمک می‌کند و آموزش می‌دهد که بتواند با صدا کنار بیاید. او از بیمار می‌خواهد به سر و صدا‌هایی با شدت بسیار کم و نزدیک به سکوت هر روز برای مدت مشخصی گوش دهد. پس از چند روز شدت صدا را به مقدار کمی افزایش می‌دهد و این کار به طور مداوم انجام می‌شود. این کار درمانی ممکن است ۶ تا ۱۲ ماه طول بکشد.
در برخی از موارد، انواع استرس در ایجاد هایپراکوزیس یا پرشنوایی نقش دارد. به همین دلیل، در نسخه بسیاری از مبتلایان به این بیماری ممکن است نام دارو‌هایی دیده شود که برای مقابله با استرس کاربرد دارد. همچنین مشاوره با روانشناسان برای یاددهی تکنیک‌های کنترل استرس می‌تواند مفید واقع شود.
خوشبختانه بیشتر بیماران با انواع گوناگون درمان که به برخی از آن‌ها اشاره شد، می‌توانند از علائم آزار دهنده این بیماری رهایی یابند و از شنوایی طبیعی مانند قبل از بیماری برخوردار شوند.
